Na 75 jaar vrijheid
De start van de Nationale Viering van de Bevrijding vindt op 5 mei 2021 plaats in de provincie Zuid-Holland. Het jaarthema van de viering is dit jaar ‘Na 75 jaar vrijheid’. 4 en 5 mei verlopen in verband met de coronapandemie ook in 2021 anders dan normaal. In aanloop naar 5 mei volgt er meer informatie over de programmering van 5 mei in Zuid-Holland.
In 2020 was het precies 75 jaar geleden dat de Tweede Wereldoorlog eindigde. Een bijzonder moment om te herdenken. Ook vierden we dat Nederlanders sindsdien weer in vrijheid leven. Met nationale, provinciale en lokale projecten werd teruggekeken op de bevrijding. Ook was er reflectie op de jaren tussen de bevrijding en het heden: wat heeft de afgelopen 75 jaar betekend? Hoe gaan we om met vrijheid, hoe verantwoordelijk voelen we ons daarvoor en wat vraagt het aan inzet van onszelf en anderen? Commissaris van de Koning Jaap Smit: “Vrijheid en vrede zijn niet vanzelfsprekend en het is belangrijk dat wij dat beseffen en tegen elkaar zeggen. We moeten waakzaam blijven en de vrijheid die we hebben koesteren. Dat is een grote verantwoordelijkheid.”
De coronapandemie maakte van 2020 een ongewoon jubileumjaar. De commissaris van de Koning noemt deze tijd ‘ongekend’. “Het is niet een zichtbare vijand die je de vrijheid ontneemt, maar een onzichtbare,” zegt hij. Nu het stof van 2020 is neergedaald, maken we een pas op de plaats. Vandaar het jaarthema van 2021: ‘Na 75 jaar vrijheid’. Dit is een jaar waarin we de balans opmaken: waar staan we nu? Hoe vrij zijn we in 2021?
Het herdenken van 4 mei en het vieren van 5 mei ziet er ook dit jaar anders dan anders uit. Nog steeds gelden er coronaregels. Als gastprovincie zoekt Zuid-Holland naar vormen die aansluiten bij de maatregelen die door de Rijksoverheid zijn getroffen en die tegelijkertijd veel mensen aanspreken. Dat doen we terwijl iedereen in Nederland in zijn of haar vrijheden is beperkt. Commissaris Jaap Smit: “Het is zoals met vele mooie dingen in het leven, op het moment dat het er niet is, besef je hoe kostbaar het is.”
Wij maken ons op voor het vieren van ‘Na 75 jaar vrijheid’. Zuid-Holland organiseert, met onze partners, waaronder het Nationaal Comité 4 en 5 mei, Bevrijdingsfestival Den Haag, Gemeente Den Haag en het Kunstmuseum, diverse activiteiten. Deze website biedt een overzicht van alle activiteiten rond ‘Na 75 jaar vrijheid’.
Gastprovincie op 5 mei
Zuid-Holland is in 2021 de gastprovincie van de start van de Nationale viering van de Bevrijding. Samen met het Nationaal Comité 4 en 5 mei maken wij een tot de verbeelding sprekend programma voor de Nationale viering van de Bevrijding op 5 mei 2021. In een vorm die past bij de uitzonderlijke omstandigheden waarin wij ons momenteel bevinden. Nederlanders voelen zich op bijzondere dagen als 4 en 5 mei stevig met elkaar verbonden. In deze moeilijke coronaperiode wordt juist de behoefte aan gezamenlijkheid in onze samenleving sterk gevoeld. Dit is voor zowel het Nationaal Comité 4 en 5 mei als voor de provincie Zuid-Holland het voornaamste uitgangspunt bij de vormgeving van deze twee belangrijke dagen.
Documentaire ‘Na 75 jaar vrijheid’
Wat is vrijheid, hoe voelt het en hoe belangrijk is het om die vrijheid te koesteren? Voor de een is vrijheid een rit op een motor of een trekje van een joint, voor de ander de kans een toekomst op te bouwen of niet meer over je schouder te hoeven kijken. In ‘Na 75 jaar vrijheid' staat de zoektocht naar het gevoel van vrijheid centraal.
Het startsein van de nationale viering en bevrijding van 4 en 5 mei vindt plaats in het Kunstmuseum Den Haag, waar ook de 5 mei lezing gehouden wordt. Een locatie met een symbolische waarde; hier hangt hét schilderij dat de vrijheid symboliseert, de Victory Boogie Woogie van Piet Mondriaan.
Voor het eerst sinds de pandemie komen de dansers van Hague Hoppers samen om de boogie woogie te beoefenen. De favoriete dans van Piet Mondriaan. Deze dans werd in WOII verboden. In deze tijd kunnen we nog in vrijheid dansen, al is het door de coronamaatregelen anders dan normaal. Ina en Jan Molenaar maken als klein kind de Tweede Wereldoorlog mee. Ina weet nog goed hoe het was om zonder vrijheid op te groeien. En ook de tiener Rand, die 4 jaar geleden uit Syrië vluchtte, weet dat vrijheid niet vanzelfsprekend is.
Commissaris van de Koning Jaap Smit: “Vrijheid en vrede zijn niet vanzelfsprekend en het is belangrijk dat wij dat beseffen en tegen elkaar zeggen. We moeten waakzaam blijven en de vrijheid die we hebben koesteren. Dat is een grote verantwoordelijkheid.”
Deze documentaire is op 2 mei uitgezonden op Omroep West, in aanloop naar 5 mei ofwel Bevrijdingsdag, waarop onze vrijheid centraal staat.
Activiteiten rondom ‘Na 75 jaar vrijheid’
Nu onze vrijheden beperkt zijn kunnen we ons een beetje beter voorstellen hoe het is om niet vrij te zijn. Tegelijkertijd kunnen we de vrijheid niet uitbundig vieren zoals we van plan waren. We koesteren onze vrijheid juist nu misschien wel meer.
De coronaregels maken dat we geen grote evenementen kunnen organiseren. Voor een aantal activiteiten kijken we of een andere invulling mogelijk is. Daarnaast organiseert de provincie Zuid-Holland een aantal kleinschalige activiteiten. Die worden bij kinderen op scholen onder de aandacht gebracht of kunnen ook thuis worden uitgevoerd. Bekijk bij ‘lees meer’ de activiteiten waar groot en klein aan kunnen deelnemen.
Kijkt u liever een van de korte documentaires? Kijk dan bij films 'Na 75 jaar vrijheid'. Of leest u liever een boek met verhalen van inwoners uit de provincie Zuid-Holland met verhalen over de Tweede Wereldoorlog en de Bevrijding? Dan kunt u dit boek via deze pagina bestellen.
Vorig jaar zijn er aan verschillende Zuid-Hollandse initiatieven rondom de viering van 75 jaar vrijheid subsidies verstrekt. Sommige activiteiten konden vorig jaar niet of niet helemaal worden uitgevoerd. Deze initiatieven worden dit jaar hervat. Bekijk op deze pagina welke activiteiten dat zijn.
Activiteiten:
- Dodenherdenking digitaal bijwonen
- Bevrijdingsvuur
- Online Bevrijdingsfestival Den Haag
- Bunkers komen tot leven in een vijftal bunkervlogs
- Activiteiten van het Nationaal Comité 4 en 5 mei
Voor kinderen:
- Vrijheidsspel
- Verhalen om nooit te vergeten
‘Verhalen om nooit te vergeten’
Met ‘Verhalen om nooit te vergeten’ roept de provincie Zuid-Holland kinderen op om filmpjes te maken met verhalen van mensen die zelf een oorlog hebben meegemaakt. Dat kan de Tweede Wereldoorlog zijn of een andere oorlog. Het project brengt jong en oud bij elkaar en stimuleert verbondenheid. Want, herdenken, vieren en koesteren doen wij samen, ook na 75 jaar vrijheid.
Kinderen bezoeken, bellen, skypen of appen met hun grootouders of met iemand anders die een oorlog heeft meegemaakt, stellen vragen en verfilmen het verhaal. Op deze manier waarborgen we dat deze verhalen nooit verloren gaan. Ook is het belangrijk dat wij van deze verhalen kunnen leren.
Individuele kinderen en scholen kunnen aan dit initiatief meedoen. Oorlogsverhalen kunnen in de klas worden gedeeld. Bijvoorbeeld verhalen uit het boek ‘De bevrijding volgens ooggetuigen’ of verhalen van kinderen die zelf een oorlog hebben meegemaakt. Als kinderen iemand kennen die een oorlog heeft meegemaakt, kan dat verhaal door de leerling in de klas worden verteld.
Zo verzamelen we filmpjes met verhalen over de (Tweede Wereld) oorlog. Lees meer over deze actie op de website www.verhalenomnooittevergeten.nl
Boek: De bevrijding volgens ooggetuigen
Wij hebben als provincie een prachtig boek uitgegeven met verhalen van vijfenveertig Zuid-Hollanders die de bevrijding hebben meegemaakt. Zij hebben hun belevenissen rond de bevrijding in dit boek met ons gedeeld. Veel verhalen zijn al direct in 1945 opgetekend, in brieven aan familie of in dagboeken. Enkelen bevonden zich in 1945 niet in Zuid-Holland, maar in Duitsland of in Nederlands-Indië, en zetten daar hun bevindingen op papier. Een zevental ooggetuigen gaf special voor dit boek een interview over hun herinneringen. Zij kijken 75 jaar later terug op de meest bewogen periode uit hun leven. Alle verhalen bij elkaar geven een overzicht vanuit diverse perspectieven: de jongste verteller was 7 jaar oud in 1945 en de oudste was toen al 71 jaar. Veel van deze persoonlijke verhalen zijn nog onbekend en worden met deze uitgave voor het eerst gepubliceerd.
Hoe kom ik aan een exemplaar?
Wij verloten 10 exemplaren van dit boek. Stuur voor 20 april een mail aan na75jaarvrijheid@pzh.nl om mee te dingen.
Het boek is ook te bestellen via het Erfgoedhuis voor een bedrag van €9,95 exclusief verzendkosten. Via het mailadres bevrijding@erfgoedhuis-zh.nl zijn o.a. veelvoud bestellingen aan te vragen.
Films
Aansprekende verhalen in woord en beeld
De provincie presenteert twee korte documentaires met verhalen van inwoners uit de provincie Zuid-Holland. Verhalen die je raken. ‘De vergeten Marine’ gaat over het gevaarlijke, maar noodzakelijke ruimen van Duitse zeemijnen voor de Zuid-Hollandse kust. ‘Your freedom’ zet je aan het denken en biedt een inspirerende kijk op vrijheid vanuit het perspectief van jongeren.
- Documentaire: De vergeten Marine
- Documentaire: Your Freedom
Projectteam provincie Zuid-Holland
Heb je vragen over de activiteiten rondom na 75 jaar Vrijheid, het programma of wil je meer weten over andere onderwerpen?
Neem dan contact op met het projectteam na 75 jaar Vrijheid per mail via: na75jaarvrijheid@pzh.nl.
