70 jaar na de Watersnoodramp
Zeventig jaar geleden ziet de wereld er in de nacht van 31 januari op 1 februari op de Zeeuwse en Zuid-Hollandse eilanden en in westelijk Noord-Brabant heel anders uit. In de avond heeft een noordwesterstorm, met springtij, zich meester gemaakt van de Noordzee. De dijken zijn er niet tegen bestand en het kolkende water neemt die nacht genadeloos en met verwoestende kracht bezit van onze huizen, boerderijen, natuurgebieden en alle bedrijvigheid. Ook grote delen van Zuid-Holland lopen onder water. Goeree-Overflakkee en Tholen verdwijnen voor een groot deel onder het wateroppervlak. Maar ook de wat lager gelegen gebieden in het achterland krijgen het zwaar te verduren. Als zelfs de Groenendijk, een van onze zeedijken bij Nieuwerkerk aan den IJssel doorbreekt, gelast de burgemeester 2 moedige binnenvaartschippers, Arie Evegroen en Cor Heuvelman, het schip De Twee Gebroeders in het gat in de dijk te varen. Het plan slaagt. Het schip zet zich vast in het dijkgat en voorkomt zo verdere overstroming van de Randstad.
De watersnood herdenken
De zee heeft ons die nacht in 1953 verrast en liet een spoor aan vernielingen achter, waarbij 1836 mensen het leven lieten. Zij die de ramp overleefden verloren huis en haard en moesten leren leven met de verschrikkelijke herinneringen aan en de gevolgen van deze watersnoodramp. Deze gitzwarte nacht mag dan ook niet vergeten worden en wordt elk jaar nationaal herdacht. Niet alleen vanwege alle slachtoffers, maar ook om ons onszelf en elkaar bewust te maken van het belang van onze waterveiligheid.
Het leven tussen en met het water, als vriend en vijand
Vanuit onze erfgoedlijn Historisch Haringvliet geschiedenis van Zuid-Holland activiteiten vertellen we het verhaal van het ‘het leven tussen en met het water, als vriend en vijand’. Dit doen wij door een doorgaande cultuurhistorische, recreatieve verbinding te leggen over land en water. Zo kunnen we laten zien wat er vanuit historisch perspectief bewaard is gebleven en kunnen die verhalen vertellen die we nodig hebben om onze historie en ons erfgoed door te geven aan volgende generaties.
Geschenkwoningen als stille getuigen
Bij de ramp raakten in Nederland 100.000 mensen dakloos. Wereldwijd kwam in de weken na de ramp de hulp op gang. Onderdeel daarvan waren geschenkwoningen uit Noorwegen, Zweden, Finland, Denemarken, Frankrijk en Oostenrijk. Dit waren houten prefab bouwpakketten voor in totaal 860 complete woningen, waarvan er in Zuid-Holland 248 geplaatst konden worden. De houten huizen boden aan vele gezinnen snel een nieuw thuis. Ter gelegenheid van deze 70-jarige herdenking van de Watersnoodramp vragen de provincies Zeeland, Noord-Brabant en Zuid-Holland aan staatsecretaris Uslu te onderzoeken of een aantal geschenkwoningen kan worden aangewezen als rijksmonument. De woningen vormen een belangrijk onderdeel van onze geschiedenis, daar deze houten huizen het verhaal van de Watersnoodramp letterlijk zichtbaar maken.
“De geschenkwoningen vormen een waardevolle fysieke herinnering aan de Watersnoodramp die 70 jaar geleden plaatsvond. Aanwijzing van deze woningen als rijksmonument bevordert onder meer dat we dit erfgoed en het indrukwekkende historische verhaal over de ramp nog beter kunnen doorgeven aan de huidige en toekomstige generaties. Bovendien biedt het de eigenaren van deze geschenkwoningen meer kansen en mogelijkheden voor restauratie en onderhoud, omdat hiervoor bijvoorbeeld subsidie kan worden aangevraagd”, aldus Willy de Zoete, gedeputeerde voor Zuid-Holland.
Waterveiligheid en waterbewustzijn hoog in het vaandel
Om herhaling van deze Watersnood te voorkomen werd het Deltaplan bedacht. De omvangrijke aanleg van dammen, dijken en keringen moest voortaan het water buiten houden. Dijken, dammen en waterkeringen werden ontworpen en geplaatst, want een ramp zoals die van 1953 moest koste wat het kost in de toekomst voorkomen worden. Sinds die tijd, en nu nog steeds, staat zeker in de Zuidwestelijke Delta dan ook waterveiligheid en waterbewustzijn hoog in het vaandel. Zuid-Holland slaat daarvoor de handen ineen met de provincies Zeeland en Noord-Brabant, het Rijk en de waterschappen. Niet alleen in de strijd met storm en springtij, maar ook bijvoorbeeld voor de gevolgen van het veranderende klimaat, zoals de stijging van de zeespiegel en de droge zomers.
Herdenken in Zuid-Holland
Voor Zuid-Holland vergezelde dit jaar Commissaris van de Koning, Jaap Smit, Prinses Beatrix naar de nationale herdenking in Oude Tonge, die speciaal werd gehouden voor de mensen die de watersnoodramp hebben meegemaakt. In Oude-Tonge vielen de meeste slachtoffers.
Gedeputeerde Willy de Zoete was aanwezig bij de nationale herdenking in het Watersnoodmuseum in Ouwerkerk.
In Numansdorp werd een Audiotour Watersnoodramp 1953 en expositie gelanceerd over de watersnoodramp op de Hoeksche Waard en Tiengemeten. De tour is voortgekomen uit een burgerinitiatief.
Aan de watersnoodherdenking zal ook aandacht besteed worden op onze sociale media kanalen, middels beelden, activiteiten, exposities en rondleidingen rondom de herdenking van de Watersnood van 1953 in Zuid-Holland.
