Excuses voor slavernijverleden Zuid-Holland
De provincie Zuid-Holland heeft op 8 juni 2023 een onderzoeksrapport over het slavernijverleden gepresenteerd. Commissaris van de Koning Jaap Smit bood excuses aan voor het leed veroorzaakt tijdens de periode van slavernij.
Uit dit onderzoek blijkt dat Zuid-Holland en haar rechtsvoorganger eeuwenlang politiek en economisch verknoopt zijn geweest met slavernij in de toenmalige Nederlandse koloniën. Het rapport heeft de naam ‘Geketend voor Hollands Glorie’.
Erkenning van leed
Commissaris van de Koning Jaap Smit erkende het leed en bood namens het bestuur excuses aan: “Wij kunnen niet anders dan erkennen dat dit systeem, waarin tot slaaf gemaakten werden gezien en behandeld als beesten, een paar 100 jaar lang realiteit is geweest. Bedacht, gefinancierd en aangestuurd vanuit ook dit gewest, vroeger Holland en nu Zuid-Holland. Het is onderdeel van onze geschiedenis, onderdeel van de geschiedenis van Zuid-Holland. Bij erkenning van die eeuwen van onrechtvaardigheid hoort ook het besef dat het slavernijverleden doorwerking kent tot in het heden. Niemand die nu leeft, is schuldig aan wat er in de eeuwen van slavernij is gebeurd. Inwoners van Zuid-Holland niet, de Staten niet, de bestuurders niet. Wat wij kunnen doen, is ons achteraf beschouwend uitspreken. Als huidig bestuur van de provincie Zuid-Holland. En vandaag doe ik dat als commissaris van de Koning namens het voltallige College van Gedeputeerde Staten van Zuid-Holland. Voor wat er in het tijdperk van de slavernij uit naam van Zuid-Holland en haar rechtsvoorganger is gebeurd, voelen wij plaatsvervangende schaamte. Wij nemen er de grootst mogelijke afstand van. En wij bieden, namens de provincie Zuid-Holland en haar rechtsvoorganger, excuses aan: postuum aan de mensen die tot slaaf zijn gemaakt en ook aan hun nazaten, tot in de huidige generatie.”
Onderzoek
Vorig jaar besloot het bestuur van de provincie Zuid-Holland om haar slavernijverleden te gaan onderzoeken. Geconstateerd werd dat de slavernij weliswaar 150 jaar geleden is afgeschaft, maar dat de sporen nog steeds voelbaar zijn in de huidige samenleving. Het bestuur vindt dit onwenselijk en wil een provincie waar mensen gelijke kansen hebben. De eerste stap is onderzoeken van het verleden. Dr. Karwan Fatah-Black van de Universiteit Leiden leidde het onderzoek en lichtte het tijdens de presentatie toe.
Politieke invloed Holland
De studie beschrijft de opbouw van het koloniale rijk en de rol die de Hollandse steden en de Staten van Holland daarin speelden. Over de gehele periode werden meer dan 53.000 mensen in slavernij op Zuid-Hollandse schepen vervoerd om productie te leveren op de plantages. De Staten van Holland steunden militair ingrijpen om deze mondiale markten te beschermen. Zo gaf raadspensionaris Johan de Witt veel prioriteit aan het heroveren van slavenforten in West-Afrika op de Engelsen.
Verwevenheid
Uit het onderzoek komt naar voren dat politieke en economische betrokkenheid in hoge mate verweven waren. Holland was een draaischijf waarlangs goederen, kapitaal, arbeid en kennis tussen koloniën en de rest van Europa zich bewogen. De studie benoemt hoe de rechtsvoorgangers ook na de formele afschaffing hun politieke invloed richtten op het in stand houden van de koloniale verhoudingen en de koloniale productie. Het staatstoezicht dat ex-slaaf gemaakten verplichtte om nog 10 jaar op de plantages te blijven werken en de ronseling van contractarbeiders uit Azië zijn hier voorbeelden van.
Dialoog
De bevindingen van het onderzoek werden gepresenteerd op een bewonersbijeenkomst. Het historische bronnenonderzoek is de eerste in een reeks van 3 onderzoeken die de provincie Zuid-Holland laat uitvoeren. In het tweede onderzoek wordt de doorwerking van het koloniaal en slavernijverleden onderzocht en in het derde onderzoek wordt verkend welke maatregelen in te zetten zijn om racisme en discriminatie terug te dringen.
