Waarom een stikstofprobleem?

Ongeveer 78% van de lucht om ons heen bestaat uit stikstof. De natuur kan niet zonder en de mens ook niet. Samen met zuurstof en waterstof wordt stikstof omgezet in stikstofoxiden (NOx) en ammoniak (NH3). Uitlaatgassen van verkeer en industrie zorgen voor de uitstoot van stikstofoxiden. Ammoniak komt vrij door de mest van vee. Deze uitstoot valt neer in de natuur en dat kan schadelijk zijn.

Bij teveel stikstof in de natuur verzuurt de bodem. Niet alle planten kunnen daar goed tegen en verdwijnen daardoor. Met als gevolg dat er ook dieren verdwijnen uit de natuurgebieden zoals bijen, insecten en vogels. Hierdoor neemt de biodiversiteit af. En dat is schadelijk. Juist deze dieren zijn belangrijk voor onze voedselproductie omdat ze zorgen voor de bestuiving van gewassen. Maar ook voor de gezondheid van de mens kan teveel stikstofuitstoot schadelijk zijn. Ammoniak en stikstofoxide reageren in de lucht en vormen fijnstof. Deze fijnstof kan leiden tot long- en luchtwegklachten.

Al tientallen jaren komt er veel teveel stikstofoxiden en ammoniak in de lucht en natuur terecht. Voor onze natuur, gezondheid en voedselproductie moet de hoeveelheid stikstof daarom omlaag. Vooral de Natura 2000-gebieden moeten we beschermen zowel in Nederland als in de rest van Europa. Want stikstofneerslag houdt niet op bij de grens. In deze natuurgebieden mag maar een maximale hoeveelheid stikstof neerslaan en daar gaan we (nog steeds) dik overheen. Vooral in Nederland.

In 2019 oordeelde de Raad van State dat het eerdere Programma Aanpak Stikstof (PAS) onvoldoende zorgde voor vermindering van de stikstofuitstoot. Door deze 'stikstofuitspraak' zijn veel vergunningen voor de bouw van stallen, woonwijken of wegen ongeldig verklaard. Ook kunnen bedrijven lastiger een nieuwe vergunning krijgen. Dit zette Nederland op slot en kwamen maatschappelijke en economische ontwikkelingen veelal tot stilstand. We spreken sindsdien over de stikstofcrisis.