Voor de transitie naar duurzame grondstoffen is 1,4 keer meer ruimte nodig
In opdracht van de Provincie Zuid-Holland en de Gemeente Rotterdam hebben ISPT, Deltalinqs en QuoMare de veranderingen in de raffinagesector als gevolg van de energietransitie in kaart gebracht. Het belangrijkste doel van deze studie was om te onderzoeken hoe de overstap van fossiele grondstoffen naar hernieuwbare alternatieven in het Havenindustrieel Complex van Rotterdam (HIC) kan plaatsvinden, in de wetenschap dat er weinig ruimte beschikbaar is. De belangrijkste aanbeveling? Verschuif de focus van kortetermijndoelen (2030) naar langetermijndoelen (2050 en verder).
Arne Weverling, gedeputeerde Haven en Industrie: ‘Met de inzichten uit dit onderzoek kunnen we strategisch beleid ontwikkelen, ruimte effectief plannen en samenwerking stimuleren om de transitie naar hernieuwbare grondstoffen in Zuid-Holland te versnellen’.
Uitdaging: transitie binnen beperkte ruimte
Het HIC is een belangrijk logistiek en industrieel knooppunt. In dit drukke centrum brengt de transitie naar hernieuwbare grondstoffen een grote ruimtelijke uitdaging met zich mee. De verwerking van hernieuwbare grondstoffen, zoals plantaardige olie, (plastic) afval of biomassa, vereist meer stappen en daarmee meer ruimte dan fossiele verwerking. In deze studie is verkend welke ruimte nodig is voor de ombouw van deze processen, en wat de invloed is als we binnen de bestaande beperkte ruimte toch stappen proberen te zetten om te verduurzamen.
Gevolgen van ruimtebeperking
Voor de overstap van fossiele naar hernieuwbare grondstoffen in de raffinage- en krakerindustrie is naar verwachting 1,4 keer de huidige ruimte nodig. Hoewel een eerste analyse laat zien dat de brandstofvraag afneemt - onder andere door de opkomst van elektrisch rijden - en daardoor meer ruimte vrijkomt, blijft de uitdaging dus groot.
De studie laat ook zien dat er een dilemma ontstaat wanneer de transitie binnen de bestaande ruimte moet plaatsvinden. Hoewel dit technisch mogelijk is, leidt dit tot hogere kosten, vertragingen en een verminderde strategische autonomie door een afname in eigen productie. Omdat bestaande locaties eerst moeten worden afgebroken voordat nieuwe processen kunnen starten, ontstaan tijdelijke productiedalingen en een grotere afhankelijkheid van geïmporteerde eindproducten.
Belangrijkste aanbevelingen
Drie belangrijke aanbevelingen, waarmee Zuid-Holland zijn rol als hub voor hernieuwbare grondstoffen kan waarborgen en tegelijkertijd de regionale economie kan stimuleren, zijn:
- Focus op Langetermijndoelen: Kijk niet alleen naar doelen voor 2030, maar ook naar doelen voor 2050 en verder. Dit is belangrijk voor de energietransitie en de ontwikkeling van Rotterdam als centrum voor hernieuwbare grondstoffen.
- Strategische Ruimteplanning: Maak ruimte vrij voor hernieuwbare en circulaire verwerkingsprocessen door zorgvuldig grond toe te wijzen en samen te werken met bestaande gebruikers. Plan strategisch hoe nieuwe activiteiten kunnen passen in de lokale waardeketens.
- Robuuste Samenwerking: Werk samen met zowel de overheid als bedrijven om de overgang naar nieuwe grondstoffen te maken. Focus op langetermijndoelen en zoek naar voordelen voor zowel de samenleving als bedrijven. Zorg voor een stabiele omgeving waarin nieuwe ideeën kunnen groeien.
