De provincie Zuid-Holland en de Zuid-Hollandse waterschappen hebben voor ruimtelijke ontwikkelingen een klimaatonderlegger gemaakt. Dit is een rapport en een verzameling kaarten die laten zien waar je in Zuid-Holland bij ruimtelijke ordening rekening moet houden met veranderende omstandigheden op gebied van water, bodem en klimaat.
Het rapport en de kaarten geven inzicht in de uitdagingen die water, bodem en klimaat meegeven voor bebouwing, landbouw en natuur. Zo helpt de klimaatonderlegger om nú slimme keuzes te maken en problemen in de toekomst te voorkomen.
Het rapport van de Klimaatonderlegger stamt uit januari 2023. De interactieve Klimaatonderlegger is een update van oktober 2025.
Verstedelijking
Bij woningbouw en nieuwe werkplekken is het belangrijk dat plannen toekomstbestendig zijn. Een gebouw kan tot wel 100 jaar staan, en riolering gaat zo’n 60 jaar mee. Laat de gevolgen van klimaatverandering of de kosten voor klimaatadaptatie mee wegen voor de volledige levensduur van de ontwikkeling.
Zie hier de kaarten voor verstedelijking. Kies bij ‘themakaarten’ voor bodemdaling, regenwateroverlast, waterveiligheid en waterbeschikbaarheid en kwaliteit.
Landbouw
De landbouw krijgt te maken met nattere, drogere of ziltere omstandigheden. De kaarten maken duidelijk waar dit speelt. In de gebieden waar dit (op termijn) speelt, kunnen aanpassingen nodig zijn in toekomstige bedrijfsvoering of gewaskeuze.
Zie hier de kaarten voor landbouw. Kies bij ’themakaarten’ voor bodemdaling, regenwateroverlast, waterveiligheid en waterbeschikbaarheid en kwaliteit.
Natuur
Voor de natuur is een robuust systeem nodig om te kunnen meebewegen met klimaatverandering. De kaarten laten zien waar maatregelen zoals waterberging, het vernatten van veenweidegebieden of meer groen in de stad kansen bieden. Soms betekent klimaatverandering dat natuurdoelen opnieuw bekeken moeten worden, bijvoorbeeld door verzilting of zeespiegelstijging.
Zie hier de kaarten voor natuur. Kies bij ‘themakaarten’ voor bodemdaling, regenwateroverlast, waterveiligheid en waterbeschikbaarheid en kwaliteit.
Water en Bodem Sturend
Met dit instrument is een eerste concrete stap gezet om aan te sluiten bij het principe Water en Bodem Sturend van het Rijk. Dat betekent: plannen maken die goed zijn voor nu, zonder de rekening door te schuiven naar de toekomst.
In juni 2025 is een doorontwikkeling van deze onderlegger gepubliceerd. Daarin wordt in meer detail ingezoomd op waterveiligheid, te veel en te weinig water en drinkwater. Zie hiervoor Water en Bodem Sturend: Onderlegger voor integrale afwegingen in gebiedsprocessen’. Dit kaartmateriaal geeft vooral inzichten in de watersystemen van Zuid-Holland en mogelijke klimaatrisico’s bij ruimtelijke ontwikkelingen. Naar verwachting zal komend jaar nieuw materiaal ook meer inzichten geven in de bodemsystemen van Zuid-Holland, met (on)mogelijkheden hoe bodem en ondergrond te benutten, beschermen en beheren.