De wettelijke grondslag van het financieel toezicht is neergelegd in de ‘Gemeentewet’, het ‘Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten’ en het ‘Gemeenschappelijk Financieel Toezichtkader’. Gemeenten en gemeenschappelijke regelingen zijn in eerste instantie zelf verantwoordelijk voor hun financiële huishouding. Een structureel en reëel sluitende begroting is essentieel. Indien dit niet het geval is, dient in de meerjarenbegroting aannemelijk te worden gemaakt dat dit evenwicht alsnog tot stand wordt gebracht.
Met het toezicht wordt beoogd een gezonde financiële situatie bij gemeenten en gemeenschappelijke regelingen te bevorderen.
Repressief toezicht is regel, preventief toezicht is uitzondering. Elke gemeente en gemeenschappelijke regeling krijgt vóór 1 januari bericht over het toezichtregime voor het komende begrotingsjaar.
Financiële druk sociaal domein gemeenten
De afgelopen periode (november 2019) ontving de provincie Zuid-Holland signalen van gemeenten over tekort aan middelen voor WMO, Jeugd en Participatie. Naast deze signalen ziet de provincie zelf die druk op de gemeentelijke financiën ook. Gemeenten dreigen onder preventief toezicht te komen doordat zij hun begroting niet dekkend krijgen en de provincie ziet schrijnende en verregaande maatregelen bij gemeenten om hun begrotingen toch dekkend te krijgen. Gedeputeerde Vermeulen van Bestuur en Maatschappij trekt hier samen in op met de commissaris van de Koning, die vanuit zijn rol als rijksorgaan afgelopen periode meermaals signaleerde dat de financiële problematiek het goed functioneren van gemeenten belemmert.
Vanuit hun gezamenlijke verantwoordelijkheid voor stabiliteit en continuiteit in gemeenten en gemeenschap gaan zij graag het gesprek aan met minister De Jonge en minister Knops. Dat hebben zij hen aangegeven per brief aan beide ministers. Die brief volgde kort nadat minister De Jonge en minister Dekker op 7 november de Tweede Kamer informeerden over hun plannen om de jeugdhulp, jeugdbescherming en jeugdreclassering anders te ordenen. De gedeputeerde en de commissaris van de Koning zullen zich de komende tijd buigen over de inhoud van deze brief, maar plaatsen wel al grote vraagtekens bij de kosten die een stelselwijziging met zich mee zou brengen en hoe erop wordt toegezien dat deze rekening niet bij de gemeenten terecht gaat komen.
