In de Bollensreek werkt de provincie Zuid-Holland met grondeigenaren, gemeenten, waterschap en natuurorganisaties samen aan de aanleg van natuurgebieden en ecologische verbindingszones. Dit gebeurt als onderdeel van het Natuurnetwerk Nederland (NNN).
Vroeger was de natuur van de duinen sterk verbonden met het achterland. Maar inmiddels is de natuur versnipperd en geïsoleerd. De provincie Zuid-Holland gaat in de Bollenstreek de bestaande natuur versterken en opnieuw met elkaar verbinden.
In de Bollenstreek werkt de provincie samen met partners aan nieuwe natuur in 4 projecten:
- Ecologische verbindingszone Haarlemmertrekvaart,
- Ecologische verbindingszone Noordduinen-Leeuwenhorst-Offem,
- Ecologische verbindingszone Steengrachtkanaal,
- Wassergeest.
De inrichting van voormalige camping De Bijl tot natuurgebied is inmiddels afgerond.
Haarlemmertrekvaart (ecologische verbindingszone)
De trekvaarten waren de snelwegen van de zeventiende eeuw, als een comfortabele en snelle manier om mensen en goederen te vervoeren. Inmiddels zijn ze een stuk rustiger en zijn ze uitermate geschikt om als ‘ecologische verbindingszone’ te dienen. Dat is een natuurzone die ervoor zorgt dat dieren en planten niet geïsoleerd raken.
De Haarlemmertrekvaart (en het verlengde daarvan, de Leidsevaart, de Leidse Trekvaart en de Maandagsche Watering) verbindt van nature al een aantal geïsoleerde gras- en bosgebieden. Door de oevers anders in te richten, wordt het dieren en planten gemakkelijker gemaakt om zich te verplaatsen, zoals de waterspitsmuis en diverse vissen en libellen. Moerasvogels als de blauwborst en de rietzanger vinden hier een veilige broedplek.
Niet overal langs de 15 kilometer trekvaart is er ruimte voor aanpassingen, maar al met al komt er op grote delen van het traject een natuurzone.
Stand van zaken
De afgelopen jaren zijn al zo’n 3 km oevers van de trekvaart aangepakt en geschikt gemaakt voor natuur. Bij Voorhout is eind 2022 een stuk van 1 km aangelegd langs de nieuwe randweg.
Een deel van de Trekvaart in Hillegom is in 2024 aangepakt door Rijnland: daar zijn de kades verbeterd en er is een natuurvriendelijke oever aangelegd.
In juni 2025 is daar nog 600 meter bijgekomen in de Ecologische Driehoek Nieuw Boekhorst. Deze Driehoek in Voorhout heeft ook plek voor zelfpluktuin Elsgeesterhof en voor de rugstreeppad.
Voor het deel Maandagsche Watering wordt nu een ontwerp gemaakt. Het gebiedje de Watersnip wordt een natter gebied met moeras en kruiden- en faunarijke graslanden waar ruimte is voor weidevogels. De planning is dat dit gebied in 2026 wordt ingericht.
Verderop, ter hoogte voormalig station Lisse bij het Keukenhofbosch, zijn in 2024 twee percelen aangekocht door het Zuid-Hollands Landschap. Hier wordt nu een ontwerp voor gemaakt. In 2026 volgt de aanleg.
Noordduinen – Leeuwenhorst - Offem (ecologische verbindingszone)
Vanuit de Noordduinen in Noordwijk wordt een verbinding gemaakt naar het zuiden. Hier komt een ‘ecologische verbindingszone’. Dat is een natuurzone die ervoor zorgt dat dieren en planten niet geïsoleerd raken. Deze natuurzone bestaat hoofdzakelijk uit bos, waar eekhoorns, marters, vleermuizen en vogels van profiteren. Voor eekhoorn en boommarter is een brede ononderbroken bosstrook zonder verstoring essentieel.
Waar de zone bestaat uit graslanden en struiken, zullen veel bloemen bloeien, wat weer goed is voor vlinders en bijen.
De natuurzone sluiten we aan op de bestaande natuur in de landgoederen Leeuwenhorst en Offem. De natuur die hier bij komt, lijkt daarom op wat er al is: een brede strook bomen met daaronder struiken en planten/gras/bloemen. Waar de zone dicht langs (nieuwe) woonwijken loopt, kan je wandelend van het groen genieten.
Stand van zaken
De natuurzone langs de nieuwe woonwijk Offem-Zuid wordt in 2025 aangelegd met daarin bos, struiken en grasland en natuurvriendelijke oevers. De natuurzone ligt langs het water, waar weer een wandelpad langs loopt.
Als de nieuwe woonwijk Brongeest wordt aangelegd, komt daar ook meteen een deel van de natuurzone.
Steengrachtkanaal (ecologische verbindingszone)
Langs het Steengrachtkanaal gaat een ‘ecologische verbindingszone’ lopen. Dat is een natuurzone die ervoor zorgt dat dieren en planten niet geïsoleerd raken. Deze nieuwe natuurzone bestaat hoofdzakelijk uit bos. Daarmee verbindt de zone de bossen langs de binnenduinrand en de bossen rond de Keukenhof. Eekhoorns, boommarters, vleermuizen en vogels profiteren hiervan. Voor eekhoorn en boommarter is een brede ononderbroken bosstrook zonder verstoring essentieel.
Stand van zaken
Bij Golfbaan Tespelduyn is al een deel van deze natuurverbinding gerealiseerd. Wandelaars en fietsers genieten op het Uitkijkpunt Tespelduyn van weids uitzicht over het bollenlandschap. Op 14 meter hoog kijk je zelfs tot Amsterdam en Den Haag.
De golfbaan wil zich verder ontwikkelen tot Natuur- en Landschapspark Tespelduyn. Dit park zou ook de percelen bevatten die nu nog tussen de bestaande golfbaanpercelen liggen. De ecologische verbindingszone loopt dan door dit park.
Wassergeest
Ook particuliere grondeigenaren kunnen natuur binnen het Natuurnetwerk Nederland realiseren met behulp van subsidie. In Wassergeest (het zuidelijke deel van de Lageveense Polder, ten westen van Lisse) is er een enthousiaste grondeigenaar die agrarische grond wil omzetten naar natuur. Deze natuur zal aansluiten op de aanwezige natuur van het Zuid-Hollands Landschap: duinbos en kruiden- en faunarijk grasland.
Stand van zaken
De planning is dat dit gebied in 2026 wordt ingericht.
Voormalige camping De Bijl
Het terrein van de voormalig camping De Bijl ligt in Noordwijk, omringd door de duinen van Natura 2000-gebied Langevelderslag. Dit terrein van bijna 1 hectare is de afgelopen jaren omgevormd tot duingebied en sluit nu aan op de natuuromgeving.
Stand van zaken
De inrichting is klaar: het terrein van de voormalige camping is omgevormd tot natuurgebied.