Verslagen Provinciale Regietafel Integratie en Migratie Zuid-Holland

1. Opening, vaststellen agenda en conceptverslag PRT 6 februari 2025

Bijlage 1 conceptverslag PRT 6 februari 2025

Aanwezig

CdK Kolff (voorzitter), gedeputeerde Koning, bestuurlijk verkenner Van Heijningen, wethouder Weerwag (namens regio Haaglanden), wethouder Vavier (gemeente Den Haag), wethouder Spoon (namens regio Rotterdam-Rijnmond), wethouder Langeveld (namens regio Holland-Rijnland), wethouder Kerssies (namens regio Midden-Holland), burgemeester Van Driel (namens regio Zuid-Holland Zuid), rijksvertegenwoordiger vanuit ministerie AenM, de heer Schoenmaker (COA) en ambtelijke ondersteuning vanuit COA, het ministerie van AenM en provincie Zuid-Holland. 
 
De agenda en het verslag van de PRT dd. 6 februari 2025 worden ongewijzigd vastgesteld.

2. Actualiteiten door Commissaris van de Koning Dhr. Kolff

• De cdK blikt terug op het zojuist gevoerde Bestuurlijke Overleg Oekraïne opvang (BOOO). Daarin werd de hoge druk op de opvang voor Oekraïense ontheemden besproken, minister Faber heeft toegezegd een oproep te doen aan gemeenten om de inspanningen voor dit type opvang te intensiveren. Ook arbeidsmigratie vanuit Oekraïne en de financiële ondersteuning voor opvangmogelijkheden zijn in het BOOO besproken, hier wordt nog op teruggekomen. De cdK heeft in dit overleg naar voren gebracht dat de factor ‘grondoppervlakte’ meer gewicht zou moeten krijgen in de verdeelsleutel voor de verdeling van de opvangopgave voor Oekraïense ontheemden. Er is gevraagd hoe de minister omgaat met Oekraïense vluchtelingen die proberen opvangplekken juridisch af te dwingen, bijvoorbeeld door een reguliere asielaanvraag in te dienen. Vanuit het ministerie wordt aangegeven dat dit in beeld is en er wordt gewacht op een rechterlijke uitspraak, afgesproken wordt de Zuid-Hollandse casus in beeld te brengen.
• Monitoring stand van zaken asielopvang: Uit de monitoring blijkt dat het de vraag is of de realisatie van asielopvang blijft doorgaan of niet. Vanuit de regio’s wordt aangegeven dat de druk op gemeentebestuurders en -raden groot is. De uitingen van de bewindspersoon en diverse politici doen afbreuk aan het draagvlak terwijl er bij de lokale bestuurders juist behoefte is aan een steun in de rug. Dit wordt breed herkend. Het is belangrijk dat het kabinet uitdraagt dat de opvangplekken er moeten komen en dat er tot 1 juli nog hard gewerkt moet worden om de plekken gereed te krijgen. Daarbij is het belangrijk dat het kabinet de medeoverheden openlijk steunt. Daarnaast is het belangrijk dat er een duidelijk perspectief komt over de toekomst van de Spreidingswet en samenhang met andere wetgeving, zodat rekening gehouden kan worden met de lange termijn. Het beleid moet realistisch zijn.
• Toelichting op stand van zaken subsidieregelingen PRT.  De cdK licht toe dat er nog gewerkt wordt aan de subsidieregelingen en dat hij voornemens is deze zo snel mogelijk open te stellen.

3. Toelichting van de heer Timmer van het ministerie van Asiel en Migratie

• De heer Timmer licht toe dat er wordt gewerkt aan de volgordelijkheid van de voorgenomen wetgeving. Het verbod op de voorrang aan statushouders bij het toewijzen van sociale huurwoningen wordt binnenkort aan het parlement voorgelegd. Daarnaast is besloten het intrekkingsvoorstel van de Spreidingswet pas in 2026 in te brengen. Daarmee kan de huidige cyclus van de Spreidingswet worden afgerond.
• Na 1 juli zal volgens de Spreidingswet het interbestuurlijk toezicht (IBT) starten. De minister heeft aangegeven dat zij geen dwang wil gaan toepassen. Echter is IBT onderdeel van de wet. Aangegeven wordt dat het ontbreken van IBT de onderlinge solidariteit onder druk zal zetten en geen recht doet aan gemeenten die zich wél aan de Spreidingswet houden. Ook wordt benoemd dat het draagvlak bij gemeenten om zich in te zetten voor acute opvang zal verdwijnen als er niet naar een stabiel opvanglandschap toegewerkt wordt, hetgeen met de Spreidingswet wordt beoogd.
• Vanuit de regio’s wordt aangegeven dat het voornemen de Spreidingswet in te trekken veel sentimenten op scherp zet, zeker met de gemeenteraadsverkiezingen en -campagne daarvoor in het vooruitzicht. Als het IBT niet start gaat de hoop leven dat van uitstel afstel komt. Ook wordt door de regio’s wederom opgeroepen duidelijkheid te geven over de (lange termijn) financiering; met name de verschillende financieringsregimes voor verschillende doelgroepen zijn problematisch.
• De heer Timmer erkent de zorgen over financiën, zeker in de context van de bezuinigingen op het COA. Deze staan haaks op de noodzaak van lange termijn investeringen. COA en ministerie bezien wat er desondanks nu binnen bestaande begrotingen voor zekerheid kan worden geboden in concrete gevallen. De behoefte aan voldoende financiële middelen voor lange termijn is onmiskenbaar duidelijk. De cdK geeft aan als er geen financiering is en de Spreidingswet van tafel gaat, gemeenten en provincie geen mogelijkheden voor realisatie van opvangplekken hebben. COA geeft aan afspraken na te komen als er getekende bestuursovereenkomsten zijn, en dat asiel een generaal dossier is (d.w.z. dat het Rijk de begroting moet bijstellen als het niet lukt de kosten te dekken).
• COA inventariseert welke plekken bij gemeenten daadwerkelijk operationeel kunnen zijn per 1 juli en zal daarover contact opnemen met gemeenten. Aan het COA wordt verzocht deze inventarisatie en communicatie daarover af te stemmen met betrokken gemeenten.
• Ten aanzien van doorstroomlocaties licht de heer Timmer toe dat er wordt gekeken naar de financiering. Aangegeven wordt dat er zorgen bestaan over de doorstroomlocaties; als er geen uitstroom is wordt het een soort azc’s voor statushouders.
• Het Rijk wordt opgeroepen haast te maken met de bezwaarprocedures op het verdeelbesluit.

4. Opvang Oekraïense ontheemden

• Vanuit het Rijk wordt toegelicht dat de Richtlijn Tijdelijke Bescherming (RTB) afloopt in maart 2026. Als er dan geen alternatief voor de RTB is zullen Oekraïense ontheemden asielaanvragen moeten kunnen indienen en zal het systeem overspoeld raken. Het RTB is al eerder een keer verlengd, verwacht wordt dat er nu op nationaal niveau iets georganiseerd moet worden.

5. Terugkoppeling stand van zaken huisvesting statushouders door gedeputeerde Anne Koning

• Gedeputeerde Koning licht toe dat zij momenteel stevig in gesprek is met gemeenten om indeplaatstreding te voorkomen. Bij het volgende peilmoment op 1 juli 2025 verwacht zij dat er een nieuwe groep gemeenten zal stijgen naar trede 4. Ze herkent de problemen bij het opvangen van andere doelgroepen ook bij de opvang van statushouders.
• Gedeputeerde Koning roept gemeenten op om zich bestuurlijk te melden wanneer zij gebruik willen maken van maatwerk ten aanzien van de realisatie van azc’s.
• Gevraagd wordt wanneer er met andere provincies gesproken wordt over het invullen van hun taakstelling. Gedeputeerde Koning geeft aan dat Zuid-Holland voorheen als koploper een makkelijkere positie had om andere provincies aan te spreken, dat is niet meer het geval gezien het feit dat Zuid-Holland zich nu in de middenmoot bevindt.
• De regio’s benadrukken dat gemeenten aan de taakstelling willen voldoen al geven zij ook aan dat gemeenten een stapeling van opgaven ervaren.

1. Opening, vaststellen agenda en conceptverslag PRT 28 november 2024

Bijlage 1 conceptverslag PRT 28 november

Aanwezig:

cdK Kolff (voorzitter), gedeputeerde Koning, bestuurlijk verkenner Van
Heijningen, wethouder Weerwag (namens regio Haaglanden), wethouder Vavier (gemeente Den Haag), wethouder Spoon (namens regio Rotterdam-Rijnmond), wethouder Achbar (gemeente Rotterdam), wethouder Langeveld (namens regio Holland-Rijnland), wethouder Kerssies (namens regio Midden-Holland), burgemeester Van Driel (namens regio Zuid-Holland Zuid), DG Bertram
(rijksvertegenwoordiger vanuit minister AenM) en ambtelijke
ondersteuning vanuit COA, het ministerie van AenM en provincie Zuid-
Holland.

Agenda en verslag worden ongewijzigd vastgesteld.

2. Actualiteiten door Commissaris van de Koning Dhr. Kolff

• De cdK meldt dat er bij het verdeelbesluit van de minister van Asiel en Migratie vanuit wordt gegaan dat de asielopgave een gezamenlijke opdracht is. Hij vindt echter dat er elementen in zitten die onnavolgbaar zijn, zoals de gemeenten die hun indicatieve opgave niet invullen een lagere opgave krijgen in het verdeelbesluit.
• De cdK licht toe dat het rijk middelen aan de PRT beschikbaar heeft gesteld voor de uitvoering van de taken in de Spreidingswet. Er wordt gewerkt aan subsidieregelingen om deze middelen verder te verspreiden.

3. Reactie PRT op verdeelbesluit Provincie Zuid-Holland

Bijlage 2 verdeelbesluit Zuid-Holland

Ronde langs de regio’s

Regio Haaglanden: aangegeven wordt dat men verrast was dat totale provinciale opgave gelijk blijft maar dat regio Haaglanden meer plekken moet regelen, waaronder veel amv’ers. Daarnaast is Wassenaar aangeslagen op het surplus dat zij leveren, dat valt niet goed.

Gemeente Den Haag maakt bezwaar tegen het verdeelbesluit op basis van de verdeling. Daar is in het verdeelbesluit namelijk een aanzienlijke verhoging van amv’ers opgenomen wat problemen veroorzaakt bij bijvoorbeeld voldoende onderwijsplekken. Den Haag krijgt 20% van de totale provinciale amv-opgave toebedeeld en dat is onnavolgbaar.

Rotterdam-Rijnmond: aangegeven wordt dat het verdeelbesluit laat kwam en er rekenfouten in zitten. Gevraagd wordt wat er met de plekken gebeurt die op basis van rekenfouten zijn toebedeeld aan gemeenten, vloeien die terug naar de landelijke of provinciale opgave? Er wordt opgeroepen om deze plekken boven de markt te laten hangen omdat er anders bij een herzien verdeelbesluit opnieuw bezwaren worden verwacht. De cdK zegt dat er voorkomen moet worden dat dit gebeurt. In regio Rotterdam-Rijnmond maken vier gemeenten bezwaar tegen het verdeelbesluit.

Regio Zuid-Holland Zuid: Ook in deze regio zat er een rekenfout in het verdeelbesluit. Daarnaast zijn er inhoudelijke bezwaren. Drie gemeenten in Zuid-Holland Zuid gaan in bezwaar. Er wordt benadrukt dat niet alle realisatie gereed is per 1 juli 2025. Er zit daarin ook een verschil tussen gemeenten die bezig zijn en vertraging oplopen en gemeenten die niets willen doen. Er wordt aandacht gevraagd voor de continuïteit van de verschillende regelingen.

Regio Holland-Rijnland: het bod dat vanuit regio Holland-Rijnland is gedaan was hoger dan de indicatieve opgave. Het verdeelbesluit valt alsnog hoger uit, gevraagd wordt hoe dat kan. Ook wordt gevraagd of in het verdeelbesluit rekening wordt gehouden met de regio’s. Er zal een bezwaar worden gemaakt door een gemeente die amv-opvang moet leveren maar al had afgesproken dat een andere gemeente dat doet.

Al met al wordt de onderbouwing van het verdeelbesluit als onnavolgbaar gezien en is er ook geen reactie gegeven op de randvoorwaarden die de regio heeft gesteld. De cdK geeft aan dat deze randvoorwaarden wat hem betreft nog steeds staan, al nemen deze niet weg dat de opgave niet verdwijnt met het stellen van randvoorwaarden.

Regio Midden-Holland: Vanuit de regio wordt verbazing geuit over de gemeenten die te weinig leveren en daarvoor ‘beloond’ worden met een lagere opgave in het verdeelbesluit. Er zullen twee gemeenten in bezwaar gaan vanuit regio Midden-Holland. Ook wordt vast aangegeven dat de deadline van 1 juli 2025 niet gehaald zal worden.

De DG reageert dat het toezenden van het verdeelbesluit langer duurde vanwege last minute overleggen erover. Bij het opstellen van het verdeelbesluit is de Spreidingswet is gevolgd en er is uitgegaan van wat er in het provinciaal plan van de cdK is opgenomen. Ze geeft aan dat de letter van de wet zegt dat wanneer de provinciale opgave niet gehaald wordt de restopgave verdeeld wordt over de gehele provincie, ook als sommige gemeenten een plus aanleveren. Daarbij wordt geen rekening gehouden met de regio’s. Technische fouten in het verdeelbesluit zullen hersteld worden en het is mogelijk om op regioniveau een gesprek te voeren over de precieze totstandkoming van het verdeelbesluit. De DG meldt dat met de nieuwe opgave uit het verdeelbesluit het mogelijk blijft de opgaven onderling uit te ruilen.

Gereageerd wordt dat het complicerend is dat met de Spreidingswet spreiding van opvangplekken wordt beoogd op basis van solidariteit tussen gemeenten. Deze solidariteit komt onder druk te staan als gemeenten die niet voldoende leveren beloond worden met een lagere opgave in het verdeelbesluit. Dat is niet in lijn met het doel van de wet en geeft een verkeerd signaal. Ook wordt opgemerkt dat als gemeenten (uitruil)afspraken met elkaar maken op asiel en andere doelgroepen het vervelend is als dat niet wordt overgenomen in het verdeelbesluit.

Over wat er na 1 juli 2025 zal gebeuren bestaat onduidelijkheid, er zijn verschillende signalen ontvangen waarbij enerzijds gesteld wordt dat de minister per 1 juli interbestuurlijk toezicht zal houden op de realisatie van het verdeelbesluit en anderzijds dat dit niet zal gebeuren. Daarbij is het niet helpend dat aangekondigd is dat de Spreidingswet zal worden ingetrokken en dat de voorrang voor statushouders bij huisvesting zal worden verboden. Dit doet al afbreuk aan het draagvlak ondanks de toezegging dat er een aanvullend maatregelenpakket komt.

Zowel de VNG als het IPO benadrukken het belang om statushouders te huisvesten en verzocht wordt dat het ministerie van Asiel en Migratie dit ook doet. Er wordt opgeroepen om integraler te kijken naar het opvang- en huisvestingsvraagstuk en daarbij toereikende middelen te verstrekken.

Geconcludeerd wordt dat het verdeelbesluit nog verder besproken moet worden, en dat er uit het verdeelbesluit een stimulans moet komen die samenwerking en inzet beloond. Momenteel kunnen gemeenten die niet willen meewerken dat doen. Maar daarvoor moeten wel voorwaarden geschapen worden.

4. Toelichting van DG Bertram van het ministerie van Asiel en Migratie

Reeds gedaan onder agendapunt 3.

5. Nieuwkomersonderwijs

Bijlage 3 overzicht rollen en verantwoordelijkheden

De bestuurlijk verkenner leidt in dat bij het nieuwkomersonderwijs geldt dat wanneer er op regionaal niveau een structuur geboden kan worden er oplossingen gevonden kunnen worden. Als er verdere vragen spelen dat kan de provincie helpen daarvoor oplossingen te vinden. De knelpunten uit de notitie worden herkend en er wordt benadrukt dat het onderwijs geen PRT-taak is hoewel goed onderwijs wel een van de voorwaarden is voor amv-opvang. Er wordt geopperd dat het een thema is om te blijven agenderen, inventariseren en gezamenlijk voor te lobbyen, ook bij wethouders onderwijs.

Ten aanzien van de financiering kan het door de PRT ontvangen bedrag ingezet worden via de verschillende subsidieregelingen. Waar nodig kan er ook extra onderzoek vanuit de PRT gefinancierd worden. De formele verantwoordelijkheid voor het onderwijs ligt bij de gemeenten.

6. Opvang Oekraïense ontheemden

Vanuit het rijk wordt aangekondigd dat er een Verzamelbrief met een lange termijnperspectief gestuurd zal worden. Dit betreft de inzet op 2 belangrijke pijlers:

1. een concrete terugkeerstrategie naar Oekraïne

2. een nationale terugvaloptie in het geval dat Oekraïense ontheemden niet terugkeren.

Het kabinet heeft hiertoe opdracht gegeven zodat de Oekraïense ontheemden die willen blijven niet allemaal asiel aanvragen zodra de richtlijn vervalt en het systeem dan overloopt. De urgentie om hierover besluiten te nemen is groot.

Er wordt aandacht gevraagd voor de Oekraïners die in POO verblijven, deze (grote) groep doet ook een beroep op voorzieningen en moet ook meegenomen worden in de verschillende scenario’s. Ook wordt aangegeven dat er nog altijd problemen zijn bij het innen van de eigen bijdrage vanwege problemen in Suwinet. ( Gemeenten kunnen gebruik maken van Suwinet om te controleren wie een bijdrageplicht heeft; het bruto-inkomen is zichtbaar. De wettelijke grondslag is opgenomen in de Tijdelijke Wet opvang ontheemden Oekraïne (TWOO). Om ook de netto-inkomsten zichtbaar te maken, moet de huidige grondslag van artikel 7 TWOO worden uitgebreid met een aanvullende wettelijke grondslag. Het wetsvoorstel is ingediend bij de Tweede Kamer. Tot het inwerkingtreden van deze aanvullende grondslag, is een tijdelijke oplossing voor gemeenten beschikbaar.)

Ten aanzien van de derdelanders meldt de DG dat het hof bepaald heeft dat deze casussen individueel bekeken dienen te worden. Dit geldt voor de groep derdelanders die nog rechtsmiddelen hebben. Dat is de overgrote meerderheid.

7. Terugkoppeling stand van zaken huisvesting statushouders door gedeputeerde Anne Koning

Gedeputeerde Koning licht toe dat het overal in Nederland steeds moeilijker wordt om de huisvestingsopgave in te vullen. Zuid-Holland zit met een realisatie van 59% nog steeds boven het landelijk gemiddelde. Gemeenten werken nog steeds hard om statushouders te huisvesten en daar is de provincie heel blij mee. Maar er is ook een aantal gemeenten dat stijgt op de escalatieladder van het interbestuurlijk toezicht. Bij een aantal gemeenten worden daarom nu ook bestuurlijke/hoogambtelijke gesprekken gevoerd. Het nut hiervan is alle verschillende oplossingsmogelijkheden te bespreken die kunnen bijdragen aan het huisvesten van statushouders.

8. Overzicht en inzicht COA

Het COA meldt dat er hard wordt gewerkt aan duurzame opvang en dat de bezettingsgraad nog altijd hoog is. Desgevraagd wordt ook gemeld dat er door de hoge bezettingsgraad geen schuifruimte is en er wordt gewerkt met aparte dag- en nachtopvanglocaties.

9. Rondvraag en sluiting

Er wordt aandacht gevraagd voor de invloed van netcongestie op nieuwe opvanglocaties.

Opening, vaststellen agenda en conceptverslag PRT 12 september 2024

Bijlage 1 conceptverslag PRT 12 september

Aanwezig: cdK Kolff (voorzitter), gedeputeerde Koning, bestuurlijk verkenner Van Heijningen, wethouder Weerwag (namens regio Haaglanden), wethouder Spoon (namens regio Rotterdam-Rijnmond), wethouder Langeveld (namens regio Holland-Rijnland), wethouder Kerssies (namens regio Midden-Holland), burgemeester Van Driel (namens regio Zuid-Holland Zuid), de heer Timmer (rijksvertegenwoordiger vanuit minister AenM) en ambtelijke ondersteuning vanuit COA, het ministerie van AenM en provincie Zuid-Holland.

• Het verslag van de PRT van 12 september wordt zonder wijzigingen vastgesteld.
• De heer Weerwag geeft een toelichting op de motie die vanuit de Regionale Regietafel Haaglanden is aangekondigd op de ALV van de VNG. De motie gaat het gelijktrekken van de termijn van opvang en termijn van financiering voor opvang statushouders. Aan de RRT is geconstateerd dat deze niet op elkaar aansluiten en daarvoor wordt gepoogd aandacht te vragen via deze motie. Vanuit het Rijk wordt gereageerd dat dit wordt herkend en dat men bezig is met het harmoniseren van verschillende regelingen waar dat past bij de doelgroep en problematiek.
• Vanuit het Rijk wordt aangekondigd dat de HAR (hotel en -accommodatieregeling) tot 1 januari 2026 wordt verlengd en de termijn van een half jaar in stand blijft. De HAR heeft nu een plafond van 5.000 plekken en de minister wil dat in de tweede helft van 2025 verlagen naar 2.000 plekken.
• Vanuit het Rijk wordt vermeld dat er een voorstel bij de minister ligt om de TGO-regeling (voorheen CNO) te verlengen tot eind 2025.
• Vanuit het Rijk wordt vermeld dat er in januari 2025 een opvangprobleem wordt verwacht dat ontstaat doordat een aantal opvanglocaties sluit. Er wordt opgeroepen om voorgenomen sluitingen uit te stellen. Benoemd wordt dat het laten uitstromen van statushouders naar permanente huisvesting een aandachtspunt is. Hierop wordt door meerdere aanwezigen gereageerd dat de signalen over voorgenomen afschaffen van voorrang aan statushouders niet bijdragen. Zuid-Holland presteerde altijd goed op het gebied van huisvesting maar dit soort maatregelen bemoeilijken dat. Daarnaast zijn er lage mutatiegraden en zijn er zorgen over de aandacht voor leefbaarheid.
• De bestuurlijk verkenner benoemt dat er een kans ligt in dekkende financiering en neutrale voorwaarden om gemeenten te positioneren.

Actualiteiten door de voorzitter, Commissaris van de Koning Dhr. Kolff

• De voorzitter benoemt dat hij samen met andere cdK’s bij de minister aandacht heeft gevraagd voor de volgordelijkheid van de maatregelen die zij wil nemen. Deze volgordelijkheid heeft de minister toegezegd.
• De cdK heeft voor 1 november 2024 zijn provinciaal verslag toegezonden aan de minister en benoemt dat het been sterk is bijgetrokken in Zuid-Holland met als resultaat een voorgenomen 77% (circa 13.000 plekken) realisatie van de provinciale asielopgave. Dit is een enorme toename ten opzichte van een aantal jaar geleden.
• De cdK roept op om bij de eigen achterban te blijven benadrukken uit intrinsieke motivatie bij te dragen aan het oplossen van dit probleem en daarbij aandacht te houden dat er draagvlak blijft ondanks dat dit lastig kan zijn. Hierop wordt gereageerd dat ook gemeenten die voorheen niet bewogen dit nu wel doen, echter draagt de toon in Den Haag niet bij aan het debat op lokaal niveau.
• Gevraagd wordt wat het effect is van de lagere instroom van asielzoekers. Vanuit het Rijk wordt toegelicht dat dit aan de minister is, in de ramingen wordt nog uitgegaan van een hogere instroom waardoor eind 2025 waarschijnlijk de prognose niet wordt gehaald.

Provinciaal verslag cdK

• De voorzitter haalt reacties op het provinciaal verslag op. Men kijkt terug op een goed verlopen proces en ondersteuning daarop. Dat geldt ook voor de regioplannen van de regionale regietafels. Vanuit het Rijk wordt dit compliment beaamd.
• Vanuit een regio wordt gevraagd wat de reactie is op de randvoorwaarden die gesteld worden. De voorzitter stelt dat hij een antwoord hierop van de minister verwacht. Ondertussen kan men al aan de slag. Vanuit het Rijk wordt vermeld dat ingegaan zal worden op die randvoorwaarden.

Verzoek van Provinciale Staten openbaarmaking PRT-verslagen

• Vanuit de Zuid-Hollandse Provinciale Staten is gevraagd om inzicht te krijgen in de verslagen van de PRT’s waar het over de verkenning naar 10.000 opvangplekken ging.
• De PRT stemt in met het delen van de betreffende verslagen met terugwerkende kracht.
  - bijlage 2 inlichtingenverzoek Zuid-Hollandse Statenfracties
  - bijlage 3 verslag PRT 23 november 2022
  - bijlage 4 verslag PRT 26 januari 2023

Financiën PRT

Bijlage 5 conceptbegroting PRT-middelen

• De conceptbegroting van de PRT-middelen wordt toegelicht.
• Vanuit het Rijk wordt vermeld dat er middelen via de decembercirculaire worden aangekondigd en dat beoogd wordt dit in 2025 via de meicirculaire te laten verlopen.
• Er wordt geconcludeerd dat er overeenstemming is over de begroting.

Opvang Oekraïense ontheemden

Met onder andere aandacht voor de nieuwe inspanningsverplichting en de realisatie hiervan.

• Vermeld wordt dat de herijking wordt bijgesteld van 120.000 naar 109.000 per 1 juli 2025.
• Over de verdeelsleutel zegt de voorzitter dat deze vanuit de minister moet komen met inachtneming van de druk van het brede opvangdossier.
• Het normbedrag van OEK gaat omlaag, hierop wordt gereageerd dat er aandacht moet zijn voor de langdurige financiële zekerheid. Gevreesd wordt dat de daling leidt tot het moeilijker kunnen realiseren van opvangplekken. Op het huidige normbedrag zijn business cases gebaseerd en verlaging leidt ertoe dat deze niet meer gebruikt kunnen worden. Overigens blijft de mogelijkheid om de werkelijke kosten te declareren bestaan.

Terugkoppeling stand van zaken huisvesting statushouders door gedeputeerde Anne Koning

Met onder andere aandacht voor de realisatie taakstelling statushouders.

• Gedeputeerde Koning licht toe dat er in Zuid-Holland nog steeds veel gedaan wordt aan de huisvesting van statushouders. Er is echter meer moeite om de taakstelling in te vullen vanwege de signalen uit Den Haag.
• De gedeputeerde biedt aan dat de provincie een leegstaand kantoorgebouw heeft dat ingezet zou kunnen worden om een locatie elders te ontlasten. Er moet wel duidelijkheid komen of daar behoefte aan is of komt.
• Vanuit de regio’s wordt het signaal gegeven dat het moeilijk is de taakstelling in te vullen. De gedeputeerde noemt dat een bestuurlijk gesprek iets kan opleveren, bijvoorbeeld creatieve oplossingen.
• Ter kennisneming: brief van COA over koppelingen statushouders.

Overzicht en inzicht COA

Bijlage 6 Vastgoedgids COA.

• Vanuit het COA wordt vermeld dat er zorgen zijn over de hoge bezettingsgraad van de asielopvang.
• Gesproken wordt over de complexiteit van het plaatsen van statushouders in de regio waar zij uiteindelijk gehuisvest zullen worden. Deze puzzel wordt onder andere bemoeilijkt door doelgroepenbeperking en afspraken tussen individuele gemeenten en het Rijk. De voorzitter noemt dat het uitgangspunt altijd moet blijven dat statushouders opgevangen moeten worden in de regio waar zij uiteindelijk gehuisvest worden in verband met de inburgering.
• Er wordt gewezen op de vastgoedgids die is meegezonden met de stukken van dit overleg.

Rondvraag en sluiting

• Er wordt een diep respect uitgesproken voor colleges en gemeenteraden die blijven doorgaan met het realiseren van asielopvang. De voorzitter beaamt dit en sluit de vergadering.

1. Opening, vaststellen agenda en conceptverslag PRT 3 juli 2024

Aanwezig

cdK Kolff (voorzitter), gedeputeerde Koning, bestuurlijk verkenner Van Heijningen, wethouder Weerwag (namens regio Haaglanden), wethouder Vavier (namens gemeente Den Haag), wethouder Spoon (namens regio Rotterdam-Rijnmond), wethouder Achbar (namens gemeente Rotterdam), wethouder Langeveld (namens regio Holland-Rijnland), wethouder Kerssies (namens regio Midden-Holland), burgemeester Van Driel (namens regio Zuid-Holland Zuid), de heer Timmer (rijksvertegenwoordiger vanuit minister AenM) en ambtelijke ondersteuning vanuit COA, het ministerie van AenM en provincie Zuid-Holland

Het conceptverslag van de PRT 3 juli 2024 en de conceptagenda worden zonder wijzigingen vastgesteld.

2. Inleiding door cdK Kolff

• De cdK geeft een compliment aan gemeenten die zich inspannen om hun verplichtingen volgens de Spreidingswet na te komen. Al met al zorgt dit ervoor dat er bij de opvangcapaciteit van Zuid-Holland de afgelopen tijd een grote inhaalslag is gemaakt. De cdK benoemt dat hij de provinciale opgave te hoog vindt voor de mogelijkheden die er in Zuid-Holland zijn. De heer Schoenmaker deelt deze lijn niet.
• De cdK stelt dat de Spreidingswet moet worden uitgevoerd zolang hij geldt. Hij zal gemeenten aanspreken op hun verantwoordelijkheid.
• De cdK licht toe hoe het provinciaal verslag dat hij conform de Spreidingswet aan de minister zal uitbrengen eruitziet: dit wordt een feitelijke weergave van de opvangsituatie waaruit duidelijk wordt waar (komende) opvangcapaciteit zich bevindt.

3. Toelichting door de heer Martin Timmer van het ministerie van Asiel en Migratie

Asielopvang en statushouders

De heer Timmer meldt dat het regeerprogramma nog niet openbaar is. Hij verwacht dat de volgende punten er onderdeel van zullen zijn:

1. Er wordt ingezet op degelijke opvang;
2. Er wordt ingezet op het verminderen van de instroom, er zal onderzoek gedaan worden naar de technische en juridische vormgeving ervan;
3. Er wordt ingezet op versobering van de bestaande opvang.
4. Er wordt ingezet op de doorstroom van statushouders van AZC’s naar doorstroomlocaties;
5. Zolang de Spreidingswet geldt wordt deze uitgevoerd.

Ten aanzien van punt 3 wordt gevraagd of de versobering van bestaande opvang ook geldt voor crisisnoodopvang en of het versoberen gaat om het goedkoper maken van plekken of het verlagen van de (kwaliteits)normen. Ook is men benieuwd naar hoe gemeenten nog verleid kunnen worden als er aan versobering wordt gewerkt. Aangegeven wordt dat deze uitgangspunten nog uitgewerkt moeten worden en er nu prioriteit wordt gegeven aan het verlagen van dure opvangplekken (zoals hotels en schepen). De cdK benoemt dat deze punten het invullen van de opgave zullen bemoeilijken en dat hij daarover in gesprek wil met de minister.

Ten aanzien van punt 4 wordt toegelicht dat er wordt toegewerkt naar grote doorstroomlocaties, de focus ligt nu op de doorstroom van statushouders. Er wordt parallel ook ingezet wordt op de realisatie van meer sociale huurwoningen, daarover is het ministerie in gesprek met het ministerie van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening (VRO). Er volgt nog een uitvraag om input uit de praktijk.

Door de regiovertegenwoordigers wordt gemeld dat zij verrast werden door de recente vraag van het Rijk om in elke opvanglocatie 2 extra personen op te vangen. Dit liep niet via de governancestructuur van de keten (LRT-PRT-RRT), het verzoek is deze wel in te zetten.

De heer Timmer doet de oproep om te onderzoeken of er statushouders die in AZC’s verblijven te verkennen of deze opgevangen kunnen worden in de Silja in Rotterdam. Op deze manier kan er ruimte in AZC’s vrijkomen voor asielzoekers.

Oekraïense ontheemden

Het rijk deelt mee dat de aanmeldhub in Utrecht gesloten is. Dit heeft niet geleid tot veel Oekraïners die zich bij individuele gemeenten hebben gemeld, waardoor geconcludeerd wordt dat zij via het particuliere circuit opvang vinden. De Jaarbeurs in Utrecht blijft open in een waakvlamconstructie.

Gevraagd wordt of er een lange termijnvisie is bij de opvang van Oekraïense ontheemden, gezien tijdelijke huurcontracten voor opvanglocaties aflopen. Het ministerie stuurt nu aan op een tijdelijke financieringsconstructie. Er is bestuurlijke aandacht nodig voor een lange termijnvisie met daaraan verbonden financieringsstructuren.

Besloten wordt om de doelgroep Oekraïense ontheemden voortaan in een vast agendapunt te bespreken aan de PRT.

4. Gesprek met IND

De directeur-generaal van de IND is aanwezig en licht toe hoe de organisatie en werkwijze van de IND eruitziet. Binnen de IND is aandacht voor efficiëntie in de verschillende werkwijzen en het minder complex maken hiervan. Het huidige ambitieprogramma loopt tot 2028. Aangegeven wordt dat de IND onderdeel is van de migratieketen en daarmee afhankelijk is van zowel ketenpartners als het COA als de politieke ontwikkelingen in het kabinet.

5.Regioplannen

De vastgestelde regioplannen bieden perspectief op een aanzienlijke vergroting van de Zuid-Hollandse opvangcapaciteit. De realisatiefase breekt nu aan, benadrukt wordt dat solidariteit hierin van belang is. Iedereen moet zich blijven inzetten om de plannen te realiseren. Het blijft werken aan politiek draagvlak in de gemeenteraden. De cdK benoemt dat hij de voorwaarden die regio’s scheppen, zoals toereikend onderwijs en zorg, meeneemt in zijn provinciaal verslag aan de minister. Dit verslag ziet toe op een feitelijke weergave van vastgestelde cijfers. Er wordt een reactie op deze voorwaarden verwacht vanuit het rijk.

De gedeputeerde benadrukt het belang van tijdig aanvragen van ontheffingen indien deze benodigd, in verband met doorlooptijden.

6. Terugkoppeling stand van zaken huisvesting statushouders door gedeputeerde Anne Koning

De gedeputeerde licht toe dat Zuid-Holland veel statushouders huisvest maar geen koploper meer is. In de gesprekken die er ambtelijk en bestuurlijk gevoerd worden met individuele gemeenten is er ruimte hierover door te praten.

7. Overzicht en inzicht COA

Het COA roept op met elkaar in gesprek te gaan en blijven over de realisatie van de regioplannen. Er wordt gekeken of er tijdelijke oplossingen mogelijk zijn.

8. Rondvraag en sluiting

1. Opening, vaststellen agenda en conceptverslag PRT 17 mei 2024 bijlage 1

Aanwezig:

cdK Jaap Smit (voorzitter), Anne Koning, Erik van Heijningen, Ronald Weerwag (namens regio Haaglanden), Marielle Vavier (namens gemeente Den Haag), Aart-Jan Spoon (namens regio Rotterdam-Rijnmond), Jolanda Langeveld (namens regio Holland-Rijnland), Jan-Kees Oppelaar (vervanger Ria Boere, namens regio Midden-Holland), Margreet van Driel (digitaal, namens regio Zuid-Holland Zuid), Martin Timmer (JenV), bestuurlijk vastgoedregisseur COA, regiomanager COA, accounthouder PRT Zuid-Holland (ministerie JenV), ambtelijk secretaris PRT.

De voorzitter heet iedereen welkom en leidt de vergadering in. Het verslag van de PRT van 17 mei 2024 wordt vastgesteld.

Er wordt een vraag gesteld over een casus waarbij er mogelijk asielopvang kan plaatsvinden in een locatie die nu voor rijksambtenaren is gereserveerd. Deze casus zal worden opgepakt door JenV.

2. Actualiteiten door Commissaris van de Koning Dhr. Smit

De voorzitter benoemt de brief die hij onlangs naar de PRT heeft gestuurd naar aanleiding van het nieuwe coalitieakkoord, in het bijzonder voor wat betreft de gelding van de Spreidingswet. Deze brief is goed ontvangen door de lokale bestuurders. De vraag is gesteld wat de reactie zal zijn op gemeenten die in het nieuwe coalitieakkoord aanleiding zien om hun inspanningen op de realisatie van asielopvang te staken. De provincie wordt opgeroepen deze gemeenten aan te spreken. De cdK begrijpt de zorg over het draagvlak en zal gepaste actie ondernemen. Daarnaast wordt afgesproken dat er vanuit de PRT een oproep komt naar alle gemeenten om door te gaan met het naleven van de Spreidingswet. Deze oproep wordt via de RRT’s verspreid.

3. Toelichting door de heer Timmer vanuit minister Justitie en Veiligheid

Toelichting door de heer Timmer vanuit minister Justitie en Veiligheid
De heer Timmer licht toe dat de situatie in asielopvang nog steeds zorgelijk is. De bezetting in Ter Apel ligt boven de maximumcapaciteit en een groep slaapt elders in tenten. Daarnaast wordt er geen verbetering verwacht op korte termijn omdat er te weinig nieuwe opvanglocaties openen en er een aantal opvanglocaties zal sluiten. De instroom van nieuwe asielzoekers ligt de afgelopen maanden echter lager dan verwacht, waardoor de situatie vooralsnog beheersbaar bleef. De wens is om landelijk 4 à 5 locaties te vinden waar de realisatie van opvang versneld kan worden. Er zijn doorstroomlocaties opgezet waarin statushouders die in AZC’s verblijven op te vangen, waarmee de druk op AZC’s wordt verlicht. Er wordt onderzocht of het mogelijk is deze langer dan 1 jaar te financieren.
Vanuit de regio’s komt het signaal dat de uitvoeringscapaciteit bij het COA een belemmering vormt. COA erkent het vraagstuk; er is een actieplan in de maak. COA wijst erop dat de realisatie van AZC’s vastgoedprojecten zijn die tijd kosten. Het wordt door COA in beeld gebracht en er wordt geprobeerd er beweging in te brengen. Desondanks is het momenteel het meest verstandig meer in te zetten op locaties met een hogere opvangcapaciteit.

Vanuit de regio’s komt het signaal dat er telkens minder energie en capaciteit is bij gemeenten om de bureaucratische procedures af te lopen die nodig zijn voor het realiseren van opvang. Noodplekken organiseren kost evenveel energie als duurzame plekken organiseren. Er wordt opgeroepen de capaciteit zo effectief mogelijk in te zetten. Er wordt ook gewezen op de complexiteit van processen en het belang te vereenvoudigen. Praktische oplossingen moeten worden gedeeld. Resultaten van versnellingstafels moeten met elkaar gedeeld worden. Mogelijk biedt de inzet van boten en hotels op korte termijn verlichting.
JenV geeft aan dat er een lange termijnvisie komt op duurzame locaties. JenV begrijpt de druk die er op de gemeenten rust. Opgemerkt wordt dat de bereidheid van lokaal bestuurders essentieel is in het goed functioneren van de keten.

Ten aanzien van de opvang van Oekraïense ontheemden: de richtlijn tijdelijke bescherming is verlengd, en ook is de tijdelijke wet in werking getreden. Besloten is om een eigen bijdrage in te voeren voor werkende Oekraïners, de implementatietermijn hiervoor is 6 maanden. Ook toegang tot Suwinet wordt hiervoor mogelijk voor gemeenten. Eigen bijdrage is voor gas, water en elektra. De kosten die gemeenten hiervoor maken worden vergoed. Leefgeld moet ingehouden worden bij werkenden.

4. Concept regioplannen

De heer Van Heijningen, bestuurlijk verkenner, geeft een presentatie over de conceptregioplannen. Opgemerkt wordt dat onderwijs, zorg en de toeleiding van werk onverminderd aandacht vragen.

5. Openbaarmaking PRT-verslagen bijlage 2

Voorgesteld wordt om de verslaglegging van de PRT op de website van provincie Zuid-Holland plaatsen. Er wordt ingestemd met het voorstel en de Provinciale Staten worden hierover geïnformeerd.

6. Terugkoppeling stand van zaken huisvesting statushouders door gedeputeerde Anne Koning

Gedeputeerde Koning geeft aan dat zij ziet dat verschillende gemeenten het lastiger krijgen om te voldoen aan hun opgave. Mogelijk zitten er na toetsing d.d. 1 juli 2024 tien gemeenten op trede 3. We kijken hoe we kunnen voorkomen dat er verder gestegen wordt op de escalatieladder. Er worden daarvoor gesprekken ingepland tussen gemeente en provincie.

7. Overzicht en inzicht COA

De presentatie van het COA wordt per email verspreid door de PRT-secretaris.

8. Rondvraag en sluiting

De voorzitter dankt de bestuurders voor hun inspanningen de afgelopen tijd  en de constructieve samenwerking.