Achtergrond
Provincies en gemeenten werken dagelijks aan een gezonde leefomgeving. Mede dankzij hun inzet is de luchtkwaliteit in Nederland de afgelopen jaren verbeterd. De EU heeft echter de luchtkwaliteitsnormen recent aangescherpt (Luchtkwaliteitsrichtlijn en Richtlijn Industriële Emissies). Deze normen gelden vanaf 2030 als Rijksomgevingswaarden en hebben directe gevolgen voor vergunningverlening, toezicht, handhaving en de realisatie van woningbouw en industriële opgaven.
Het is cruciaal dat het Rijk provincies en gemeenten ondersteunt met handelingsperspectief bij overschrijding van normen en een gezamenlijk kader ontwikkelt om knelpunten aan te pakken.
Belang
Gezondheid moet centraal staan in de implementatie van de herziene EU-richtlijnen. De ambitie is om uiterlijk na 2030 te voldoen aan de WHO-advieswaarden van 2021. Omdat luchtverontreiniging een grensoverschrijdend probleem is, is samenwerking tussen bestuurslagen onmisbaar.
Het behalen van de strengere normen heeft impact op belangrijke maatschappelijke opgaven, zoals woningbouw, energie en industrie. Decentrale overheden hebben daarom behoefte aan duidelijkheid, realistische maatregelen en voldoende middelen om hun taken uit te voeren.
Wat vragen wij van een nieuw kabinet?
- Nieuw nationaal samenwerkingsprogramma luchtkwaliteit: juridisch bindend, aanvullend op het Schone Lucht Akkoord (SLA), om gezamenlijk knelpunten op te lossen.
- Financiële borging: structurele middelen voor uitvoering van beleid, voortzetting van het SLA en ondersteuning van het RIVM en omgevingsdiensten.
- Inzicht en haalbaarheid: grondige analyse door het RIVM van haalbaarheid van de normen, inclusief scenario’s, maatregelen, kosten en juridische robuustheid.
- Routekaart luchtkwaliteit: gezamenlijke aanpak voor stedelijke gebieden en regio’s met zware industrie of intensieve veehouderij, inclusief tijdlijnen en maatregelen richting 2030 en verder naar de WHO-advieswaarden.
- Bronaanpak: stevige maatregelen op nationaal en Europees niveau, om decentrale overheden te ondersteunen waar lokaal beleid tekortschiet.
- Burgerparticipatie: ruimte voor initiatieven gericht op bewustwording, participatie en citizen science.