Achtergrond
Cultuur verrijkt het leven van mensen en versterkt de samenleving. Het huidige culturele stelsel is vastgelegd in het Interbestuurlijk kader cultuur (2012), waarbij het Rijk verantwoordelijk is voor het aanbod (BIS), gemeenten voor de afname, en provincies voor de distributie. Deze taakverdeling is niet wettelijk verankerd. De Raad voor Cultuur (2024) constateert dat het bestel is vastgelopen: er is te veel versnippering, onvoldoende samenhang en beperkte toegankelijkheid. Er is dus behoefte aan een nieuw stelsel waarin cultuur voor iedereen bereikbaar is, met nadruk op regionale spreiding, educatie en talentontwikkeling. In Zuid-Holland zijn naast sterke stedelijke centra ook “witte vlekken” waar toegang tot cultuur beperkt is en daarnaast groeit de omvang van de Rijksmiddelen voor de BIS niet mee met de bevolkingsomvang in Zuid-Holland.
Belang
Cultuurparticipatie bevordert welzijn en gezondheid; bewezen effecten zijn vermindering van stress, versterking van mentale veerkracht en vergroting van verbondenheid. Cultuurparticipatie levert voor jongeren, ouderen en kwetsbare groepen dus substantiële gezondheidswinst en draagt bij aan kansengelijkheid. Daarnaast vestigen bedrijven zich graag in regio’s met culturele voorzieningen; cultuur verhoogt daarmee de aantrekkelijkheid en het vestigingsklimaat. Deelname aan cultuur ontwikkelt daarbij creatieve competenties die essentieel zijn voor maatschappelijke transities en innovatie. Kortom: cultuurparticipatie is geen luxe, maar een fundamenteel onderdeel van een gezonde samenleving.
Wat vragen wij van een nieuw kabinet?
- Vernieuwing van interbestuurlijke afspraken cultuur, waarbij het principe van werken als één overheid centraal staat.
- Aandacht voor witte vlekken in de culturele infrastructuur, zowel landelijk als in Zuid-Holland.
- Meewegen van bevolkingsomvang en -groei bij de verdeling van rijksmiddelen voor de BIS.