Achtergrond
De tuinbouw, en met name de glastuinbouw, is na de haven de tweede grootste economische sector in Zuid-Holland en behoort internationaal tot de meest innovatieve. De sector staat echter voor urgente transitieopgaven: beperkte ruimte, verduurzaming van energie en CO₂, verbetering van waterkwaliteit en verminderde afhankelijkheid van arbeidsmigranten. De provincie wil versnellen richting een concurrerende, duurzame en toekomstbestendige tuinbouw.
Belang
De tuinbouw is cruciaal voor de regionale en nationale economie, voedselzekerheid en innovatiekracht. De sector levert een grote bijdrage aan de exportpositie van Nederland en vervult een sleutelrol in de verduurzaming van de voedselketen. Tegelijkertijd heeft de sector een sterke ruimtelijke impact en is zij verweven met andere maatschappelijke opgaven zoals woningbouw, klimaatadaptatie en energietransitie.
Uitdagingen
- Ruimte: Door schaarse ruimte is meervoudig ruimtegebruik en herstructurering noodzakelijk. Verplaatsing van glastuinbouwbedrijven kan bijdragen aan een betere balans tussen wonen en economie en aan de realisatie van de woningbouwopgave.
- Energie: Voor een klimaatneutrale sector in 2040 is een collectief warmtesysteem essentieel, gebaseerd op aardwarmte, restwarmte en opslag. De beschikbaarheid van CO₂ staat echter onder druk en vormt een belemmering voor de overstap van WKK naar duurzame warmte.
- Waterkwaliteit: Europese regelgeving beperkt het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen. Groene alternatieven zijn nog niet tijdig beschikbaar door lange toelatingsprocedures bij het CTGB, waardoor de continuïteit van gewassen en voedselzekerheid wordt bedreigd.
- Arbeidsmigranten: De sector is sterk afhankelijk van arbeidsmigranten voor laagbetaalde arbeid. Er is behoefte aan robotisering om deze afhankelijkheid te verminderen. De huidige landelijke aanpak via een fonds is te versnipperd; er is behoefte aan een integrale deal tussen Rijk en sector.
Wat vragen wij van een nieuw kabinet?
De provincie Zuid-Holland vraagt het nieuwe kabinet om:
- Financiële bijdragen voor herstructurering en verplaatsing van glastuinbouw bij gebiedsontwikkeling.
- Een interdepartementale deal (SZW, LNV, EZK) met de tuinbouwsector over vermindering van arbeidsmigranten en gezamenlijke investeringen in robotisering.
- Versterking van het CTGB en versnelling van toelatingsprocedures voor groene middelen (“green lane”).
- Randvoorwaarden die verduurzaming faciliteren, waaronder betrouwbare warmtevoorziening en beschikbaarheid van CO₂.