Herindelingen
Het samengaan van 2 of meer gemeenten in een (nieuwe) grotere gemeente wordt herindeling genoemd. De Wet arhi (algemene regels herindeling) vereist in dat geval een herindelingsprocedure. De afgelopen 10 jaar is het aantal gemeenten door herindelingen teruggegaan naar 60 in 2015. De provincie biedt de gemeenten ondersteuning bij de inrichting van het herindelingsproces. Dit heeft geleid tot een praktische provinciale Handreiking gemeentelijke herindeling. In het coalitieakkoord van de provincie Zuid-Holland wordt aangegeven dat de provincie de belangen van inwoners, instellingen en bedrijven van Zuid-Holland voorop stelt. Daarbij dient de bestuurlijke inrichting in Zuid-Holland voldoende krachtig en ondersteunend te zijn aan het oplossen van maatschappelijke opgaven. Het is de verantwoordelijkheid van gemeenten dat deze belangen goed worden behartigd, al dan niet via samenwerking met andere gemeenten.
Als echter in een bepaalde regio opgaven en kansen voor inwoners, instellingen en bedrijven worden gemist, dan gaat de provincie hierover het gesprek aan met gemeenten. De provincie zal met gemeenten in regionaal verband afspraken maken hoe zij intergemeentelijke samenwerking en/of samenvoeging inhoud en vorm willen geven. De provincie zal deze afspraken toetsen aan procesvoortgang en samenhang. Indien dat samenwerking of samenvoeging vraagt, verwacht de provincie dat hier invulling aan wordt gegeven. Indien nodig voert zij regie op het proces om er voor te zorgen dat de bestuurskracht op orde is en blijft.