Getijdenrivierengebied XL

De komende jaren komt er meer groen op de oevers van de getijderivieren in de regio Rijnmond-Drechtsteden. Langs de Nieuwe Waterweg, Nieuwe Maas, Oude Maas, Hollandse IJssel, Noord, Dordtse Kil, Beneden Merwede en Wantij ontstaat zo een aantrekkelijk en uniek landschap: Rivier als getijdenpark XL.

De Rijn-Maasmonding is een van de grootste delta’s in Europa. Als gevolg van de getijbeweging wisselt tweemaal daags de stroomrichting van het water en vertoont het waterpeil sterke fluctuaties (plaatselijk zelfs ruim 1,5 m). De invloed van het getij dooft naar het oosten langzaam uit. Het gebied is van nature rijk aan overgangsgebieden, van zoet naar zout water, van droge naar natte oevers en van stabiele en onstabiele landschappen.

Door deze dynamiek heeft het gebied hoge natuurwaarden. Zoet-zout overgangen zijn de plaatsen waar relatief voedselrijk water afkomstig van het land de zee bereikt en waar plankton massaal sterft. Dat levert veel voedsel op voor bodemleven zoals schelpen en wormen en daar komen weer vogels op af. Door de hoge biodiversiteit zijn dit soort delta’s belangrijke knooppunten in wereldwijde migratienetwerken voor vissen en vogels. In delen van het gebied vind je natuur die verder nergens in Europa te zien is. Er groeien planten die het goed doen op de grens van zoet en zout water, zoals spindotterbloem en grote waterweegbree. Ook trekt het vele, soms bijzondere vogels aan, zoals lepelaars, kluten en visdiefjes. Vissen, zoals paling, zalm en stekelbaars vinden hier rust en voedsel.

Tegelijkertijd heeft de Rijn-Maasmonding de hoogste bevolkingsdichtheid van Nederland en is er veel bedrijvigheid. De Rotterdamse haven is van oudsher een belangrijke motor voor de Nederlandse economie. De druk op de openbare ruimte in de regio is groot en neemt zichtbaar toe. In heel Zuid-Holland moeten er tot 2030 ruim 300.000 nieuwe woningen bij komen, tot 2040 zijn dat er zelfs 400.000. Een groot deel van deze woningbouwopgave is gepland in deze regio, in de goed bereikbare steden langs de rivieren met hun hoogwaardige OV-netwerk. Om de stedelijke regio leefbaar te houden voor de mensen die er wonen en recreëren, zijn investeringen in nieuwe openbare ruimte hard nodig.

Met het Getijdenriviergebied XL staan (de beleving van) de rivier en de dynamiek van de delta centraal. Met het programma streven we naar een evenwichtige versterking van ecologische en recreatieve kwaliteiten, van de economische functie van de rivier als belangrijke corridor voor scheepvaart en van de functie van de rivier voor afvoer van (rivier)water. Het programma is opgenomen in het Deltaprogramma Rijnmond – Drechtsteden (onderdeel van het nationale Deltaprogramma).

Het enthousiasme om nieuwe getijdenparken te realiseren, komt voort uit het succes van recent aangelegde getijdengebieden langs de rivier. Ze laten zien dat stad, haven, natuur en recreatie prima samen gaan en leiden tot vitale en aantrekkelijke gebieden. Dat is ook belangrijk voor het vasthouden en aantrekken van bedrijven en mensen. Getijdenparken zijn dus goed voor natuur, waterkwaliteit, waterveiligheid en nog veel meer. Door deze rijkdom aan doelstellingen, die stuk voor stuk raken aan onze gemeenschappelijke lange termijn agenda, heeft dit programma een belangrijke, strategische betekenis voor onze regio.

Gerealiseerd:

• Getijdenpark Nassauhaven
• Getijdenpark Eiland van Brienenoord
• Groene Poort Zuid (Rotterdam)
• Crezéepolder
• Getijdenpark Wilhelminahaven

In voorbereiding:

• Park Rijnhaven
• Nelson Mandelapark in de Maashaven
• Getijdenpark Feyenoord
• Getijdenpark Keilehaven

De programmaorganisatie is een netwerk van experts die kennis uitwisselen en elkaar inspireren voor nieuwe getijdenparken. Het kernteam bestaat uit provincie Zuid-Holland (opdrachtgever), ARK Natuurontwikkeling, Wereldnatuurfonds, Staatsbosbeheer, gemeenten Rotterdam, Dordrecht en Ridderkerk, regio Drechtsteden, Havenbedrijf Rotterdam, Rijksdienst voor Ondernemend Nederland, Rijkswaterstaat. Daarnaast maken het hoogheemraadschap van Delfland, waterschap Hollandse Delta, hoogheemraadschap Schieland en de Krimpenerwaard gemeenten Albrandswaard, Barendrecht, Capelle aan den IJssel, Maassluis en Schiedam, Deltaprogramma Rijnmond Drechtsteden, Ecoshape, Zuid-Hollands Landschap en Groen IJsselmonde deel uit van het netwerk.