Over het Zuid-Hollands Programma Landelijk Gebied (ZH-PLG)
Wat is het Zuid-Hollands Programma Landelijk Gebied?
Het ZH-PLG is een programma waarin de provincie samenwerkt met partners aan een aantrekkelijk en toekomstbestendig landelijk gebied. Om dat te bereiken moeten we zorgen dat lucht, water en bodem gezond zijn, dat het drinkwater schoon is en dat inwoners kunnen rekenen op bescherming tegen het water. Zo kunnen we ook in de toekomst prettig wonen, werken, landbouw bedrijven en recreëren in Zuid-Holland.
Iedere provincie heeft een plan voor het landelijk gebied gemaakt en ingediend bij de Rijksoverheid. Op webpagina ZH-PLG lees je wat de actuele status is en hoe we het plan verder uitwerken.
Waarom is het Zuid-Hollands Programma Landelijk Gebied nodig?
Zuid-Holland is de dichtst bevolkte provincie van ons land. Zo’n 3,8 miljoen mensen wonen, werken, reizen en recreëren in Zuid-Holland. Dat vraagt veel van ons landschap. De kwaliteit van natuur en water in Zuid-Holland staat dan ook onder druk. We lopen steeds vaker tegen de grenzen van het water- en bodemsysteem aan. Ook klimaatverandering drukt een forse stempel op natuur, water en bodem. Denk bijvoorbeeld aan de zeespiegelstijging, de toenemende kans op wateroverlast en extreme droogte. Schoon en ecologisch gezond en voldoende water, schone lucht en een gezonde bodem komen in gevaar. Dat kan ook gevolgen hebben voor nieuwe economische activiteiten. Zo kunnen vergunningen voor bijvoorbeeld bedrijfsuitbreiding of woningbouw nu al vaak niet verleend worden omdat dit tot verdere schade aan de omgeving zou leiden. Met het ZH-PLG willen we deze uitdagingen te lijf gaan. We gaan aan de slag met natuurherstel, verbetering van de waterkwaliteit en vermindering van broeikasgassen door landbouw en landgebruik. En we doen dat op zo’n manier dat er ook toekomst blijft bestaan voor de landbouw en voor andere economische activiteiten.
Wat is de wettelijke basis onder het ZH-PLG?
Het ZH-PLG is de uitwerking voor Zuid-Holland van het Nationaal Programma Landelijk Gebied (NPLG). Het NPLG omvat doelen voor natuur en stikstof, water en klimaat. De wettelijke doelen volgen uit (inter-)nationale verplichtingen als de Vogel- en Habitatrichtlijn (VHR), de Kaderrichtlijn Water (KRW) en de Wet stikstofreductie en natuurverbetering (Wsn). De VHR bepaalt dat Nederland op termijn een landelijk gunstige staat van instandhouding moet realiseren voor de door de VHR beschermde dier- en plantensoorten en leefgebieden. In Nederland is deze verplichting vastgelegd in de Wet natuurbescherming (Wnb). Volgens de KRW moet ons land in 2027 maatregelen genomen hebben om te zorgen voor een goede kwaliteit van aangewezen zoals kanalen, beken en meren. De Wsn heeft als uiteindelijk doel dat de belasting met stikstof in 2035 in 74% van de stikstofgevoelige Natura 2000-gebieden onder de kritische depositiewaarden (KDW) is gebracht. En de beoogde reducties van broeikasgassen in de klimaatopgave moeten in 2050 gerealiseerd zijn, met tussenstap in 2030.
Binnen het ZH-PLG in de huidige vorm kijken we vooruit tot 2035. Als er voor de uitvoering van het ZH-PLG aanpassingen in het ruimtegebruik nodig zijn, krijgen die een plek in het Omgevingsbeleid.
Wie zijn er allemaal betrokken bij het Zuid-Hollands Programma Landelijk Gebied?
Bij het ontwikkelen van de plannen voor het landelijk gebied en straks ook bij de uitvoering daarvan zijn veel verschillende partijen betrokken. Naast de provincie zijn dat in ieder geval alle gemeenten en waterschappen in Zuid-Holland. Daarnaast werken bijvoorbeeld vertegenwoordigers vanuit de land- en tuinbouw mee, eigenaren en beheerders van natuurgebieden en natuur- en milieuorganisaties. Ook hebben we regelmatig contact met het Rijk; in het bijzonder met de ministeries voor LNV, IenW en BZK en met Rijkswaterstaat. Waar mogelijk benutten we ook kansen om de recreatieve functie van gebieden te versterken en die stemmen we dan af met vertegenwoordigers vanuit de recreatiesector.
Waarvan wordt het Zuid-Hollands Programma Landelijk Gebied betaald?
Het Rijk werkt aan een Transitiefonds om de plannen voor het landelijk gebied in heel Nederland te bekostigen. Het voorontwerp gebiedsprogramma ZH-PLG dat in juni 2023 door de Provincie Zuid-Holland is ingediend is de basis voor de bijdrage aan onze provincie vanuit dit transitiefonds. Na de val van het kabinet in 2023 is de instelling van het Transitiefonds controversieel verklaard door de Tweede Kamer. Dit betekent dat er vooralsnog geen duidelijkheid is over de beschikbaarheid van financiële middelen voor het ZH-PLG. Wel komt er naar verwachting budget beschikbaar vanuit het Rijk om alvast aan de slag te gaan met een aantal concrete projecten die al op korte termijn bijdragen aan de doelen op het gebied van natuur, water en klimaat.
In aanvulling hierop bekijkt de provincie of er vanuit eigen middelen ook alvast projecten uitgevoerd kunnen worden die bijdragen aan de doelen op het gebied van natuur, water en klimaat.
Hoe is de uitvoering van het Zuid-Hollands Programma Landelijk Gebied georganiseerd?
De provincie is verantwoordelijk voor de uitvoering van het Zuid-Hollands Programma Landelijk Gebied. In Zuid-Holland onderscheiden we 3 gebieden waar het programma vorm krijgt:
In deze 3 zogenoemde kerngebieden gelden min of meer vergelijkbare opgaven op het gebied van natuur, water en klimaat. Ook natuur en landbouw zijn binnen het gebied vaak vergelijkbaar.
De 3 kerngebieden worden weer onderverdeeld in (in totaal) 16 deelgebieden en per deelgebied werken alle betrokken partners samen op basis van een gebiedsgerichte aanpak. Dat wil zeggen dat zij met een gemeenschappelijk plan komen voor het hele gebied en dat zij zich – zodra dat plan is vastgesteld – ook inzetten voor de uitvoering.
De provincie ziet toe op de samenwerking binnen ieder deelgebied en zorgt dat er een gezamenlijk plan wordt uitgewerkt en vastgesteld.
Wat gaat er als eerste gebeuren?
Eind juni 2023 is het voorontwerp van het gebiedsprogramma ZH-PLG vrijgegeven voor toetsing door het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV). Een tussentijdse beoordeling van dit voorontwerp is inmiddels beschikbaar. De plannen worden nu samen met gebiedspartners verder uitgewerkt waarna eind 2024 een definitieve beoordeling volgt. Als uit de definitieve beoordeling blijkt dat de doelen voor natuur, water en klimaat met dit gebiedsprogramma kunnen worden gehaald, ontvangt de provincie financiering van het Rijk om met de plannen aan de slag te gaan. In 2024 starten we al met een aantal concrete projecten die door de gebiedspartners zijn uitgewerkt en waarmee we nu al invulling kunnen geven aan de doelen op het gebied van natuur, water en klimaat.
Tot wanneer loopt het Zuid-Hollands Programma Landelijk Gebied?
Het plan dat in juni 2023 is ingediend bij het Rijk loopt tot en met 2035. Sommige doelen moeten al op korte termijn gehaald worden. Zo moeten de doelen voor waterkwaliteit (op basis van de Europese Kaderrichtlijn Water) al in 2027 gehaald worden. De eerste mijlpaal voor stikstof ligt in 2025; dan moet in 40% van de stikstofgevoelige Natura2000-gebieden de hoeveelheid stikstof voldoende gedaald zijn. De volledige doelstelling (in 74% van de stikstofgevoelige Natura2000-gebieden de norm voor stikstof gehaald) heeft als datum 2035. De doelen op basis van het Klimaatakkoord hebben 2050 als uiterste datum meegekregen, met 2030 als moment voor de tussendoelstelling.
Wat gebeurt er als de doelen van het Zuid-Hollands Programma Landelijk Gebied niet gehaald worden?
Het hoofddoel van het Zuid-Hollands Programma Landelijk Gebied is om te zorgen voor gezonde lucht, water en bodem in het hele landelijk gebied van onze provincie. Als dat helemaal of gedeeltelijk niet lukt, dan lijden de natuur en het watersysteem daar in de eerste plaats onder.
Maar er zijn ook grote gevolgen te verwachten voor onze economie. Want het watersysteem en de bodem vormen de randvoorwaarden voor een toekomstbestendige landbouw, voor de industrie en de transportsector en voor de kwaliteit van onze woonomgeving. Als we de doelen niet halen kan het voorkomen dat er te weinig sproeiwater is voor de landbouw, dat gewassen minder goed bestoven worden of dat schadelijke insecten juist toenemen, dat dijken verdrogen en daardoor zwakker worden et cetera.
Tenslotte zijn er ook gevolgen denkbaar op het gebied van vergunningverlening. Want als de kwaliteit van natuurgebieden onvoldoende is, dan is er ook geen ruimte om nieuwe economische activiteiten of bedrijfsuitbreiding toe te staan.
Onderdelen van het Zuid-Hollands Programma Landelijk Gebied
Wat zijn de doelen voor natuur?
Hoe de provincie werkt aan verbetering van de kwaliteit van de natuur lees je op pagina Natuurrijk Zuid-Holland. Veel van deze taken waren ook voor de start van het ZH-PLG bij de provincie belegd. Waar mogelijk pakken we deze taken nu op vanuit de gebiedsprocessen en in samenhang met de andere opgaven voor water en klimaat.
Wat zijn de doelen voor water?
Hoe de provincie werkt aan verbetering van de waterkwaliteit lees je op pagina Water. Veel van deze taken waren ook voor de start van het ZH-PLG bij de provincie belegd. Waar mogelijk pakken we deze taken nu op vanuit de gebiedsprocessen en in samenhang met de andere opgaven voor natuur en klimaat.
Wat zijn de doelen voor klimaat?
Hoe de provincie werkt aan de klimaatopgave lees je op pagina Klimaatadaptatie. Het is goed om te weten dat alleen het terugdringen van de hoeveelheid vrijkomende CO2 uit landbodems en het terugdringen van het broeikasgas methaan binnen de opgave van het ZH-PLG vallen. Waar mogelijk pakken we deze taken op vanuit de gebiedsprocessen en in samenhang met de andere opgaven voor water en natuur.
Waarom moet de hoeveelheid stikstof (ammoniak en NOx) omlaag? En hoe wil de Provincie Zuid-Holland dat gaan doen?
Door een teveel aan stikstof (ammoniak en NOx) verdwijnen plantensoorten en daarmee ook de insecten die ervan leven. Dat is een grote bedreiging voor de biodiversiteit.
Teveel stikstofoxiden in de lucht is ook schadelijk voor de gezondheid. Ammoniak en stikstofoxide reageren in de lucht en vormen fijnstof. Deze fijnstof kan leiden tot long- en luchtwegklachten. Vooral mensen met longklachten en astma hebben er last van.
Om bovengenoemde redenen werkt de provincie aan het terugdringen van de stikstofuitstoot. Alle sectoren werken daar aan mee. De agrarische sector werkt aan het terugdringen van de ammoniakuitstoot. Industrie, scheepvaart, bouw, en verduurzaming van recreatie in de duingebieden horen ook bij een effectieve aanpak. De sectoren Transport, Bouw en Havens reduceren in het kader van het Klimaatakkoord en het Schone lucht akkoord gestaag hun CO2-emissies, bijvoorbeeld door de toepassing van Best Beschikbare Technieken (BBT). Als bijvangst van de CO2 reductie wordt ook stikstof gereduceerd. Daarnaast heeft de minister begin 2023 aanvullende reductiedoelen stikstof voor de industrie en de transportsector gesteld.
Meedoen en reageren
Hoe kan ik meedenken of reageren?
Heb je een vraag, idee of reactie? Laat het ons weten via zhplg@pzh.nl.
Ik wil mijn bedrijf alvast voorbereiden op de toekomst. Kan ik daar advies en/of financiering voor krijgen?
Goed dat je nadenkt over de toekomst van je bedrijf en over hoe je kunt bijdragen aan de doelen voor natuur, water en klimaat in het landelijk gebied. We denken graag met je mee.
- Voor agrarisch ondernemers hebben we het Landbouwloket waar veel informatie te vinden is over doelen, beschikbare technieken en subsidieregelingen. Ook is in het Landbouwloket informatie te vinden voor ondernemers die psychische of mentale hulp zoeken als gevolg van de onzekerheid die de landbouwtransitie met zich meebrengt.
- Ook vanuit de Europese samenwerkingsprogramma’s waaraan de provincie deelneemt zijn er regelmatig subsidiemogelijkheden: pagina EU-subsidieprogramma’s
- Voor andere ondernemers is op pagina Energie/subsidies en investeringen een overzicht van beschikbare regelingen bijeen gebracht
- Niet gevonden wat je zocht? Neem dan contact met ons op via zhplg@pzh.nl, dan zoeken we samen naar een passende aanpak
-
-